راهکارهای قراردادی مدیریت ریسک انحلال قراردادهای بین المللی نفتی در چارچوب اصول اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی ‌دکتری ‌رشته فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد انرژی، دانشگاه امام صادق ع، تهران، ایران

3 دانش آموخته دکتری، دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

صنعت نفت جایگاه مهمی در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی دارد به گونه ای که مواد 13 تا 15 این سیاست‌ها به این صنعت اختصاص پیدا کرده است. در قراردادهای بین المللی نفتی بر اساس بندهای 14 و 15 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، بر دو اصل« افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز کشور» و «توسعه ظرفیت های تولید و برداشت صیانتی از منابع» تأکید دارد. هدف اصلی این پژوهش آن است که طرفین قرارداد بتوانند با استفاده از مکانیزم هایی، تعادلی را که در هنگام انعقاد قرارداد با تنظیم شروط حقوقی متناسب به دست آورده‌اند تا پایان قراردادحفظ کنند. دستیابی به اصول مذکور و تولید صیانتی از مخازن مستلزم راهکارهای مناسب برای کنترل و یا کاهش آثار منفی ریسک های انحلال با پیش بینی شروط متناسب حقوقی در قرارداد می باشد؛ رویکرد تحقیق حاضر تحلیلی ـ توصیفی و مبتنی بر تحلیل کیفی ناظر به مصاحبه با نخبگان صنعت نفت و از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش اکتشافی است . نتایج نشان می دهد استفاده از شرط مذاکره‌ی مجدد و شرط ثبات در قرارداد ، شرط خلع ید شرکت های نفتی خارجی از منطقه قرارداد، شرط خاتمه قرارداد با نظر کارفرما، شرط بازپرداخت هزینه ها و دستمزد متعلقه به همراه نرخ بازگشت مورد توافق، شرط فورس ماژور در قرارداد و پرداخت غرامت یا جبران خسارت ناشی از انحلال قراردادهای نفتی توسط دولت میزبان به سرمایه گذار خارجی در بکارگیری شروط قراردادهای بین المللی نفتی در جهت جلوگیری از انحلال قراداد نقش بسزایی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. 6- منابع 

    6-1- منابع فارسی

    مقاله ها

    • ابراهیمی،‌سید نصر الله ؛ اویار حسین، شادی،(1391).‌آثار تحریم بر اجرای قراردادهای بازرگانی بین المللی از منظر فورس ماژور. دانش حقوق مدنی، (2)، 20-4.
    • القشیری، احمد ؛ ریاض، طارق، (1382). قانون حاکم بر نسل جدید قراردادهای نفتی: چرخش در روند داوری، مجله­ی حقوقی، (29)، 109-29.
    • آذر، عادل؛ معزز، هاشم ؛ هاشمی، مهدی، (1400). ارائه مدلی جهت شناخت، دسته بندی و تحلیل عدم اطمینان های موثر بر انتخاب شرکاء استراتژیک در بستر اقتصاد مقاومتی ( مورد مطالعه شرکت ملی نفت ایران)، مدیریت بازرگانی، (13)، 20-3.
    • آقابابا، زهرا ؛ اسدی، الهام، (1396). شرط ثبات در قراردادهای نفتی، فصلنامه مطالعات حقوق، (9)، 70-59.
    • تاری، فتح اله؛ سید علی روته، صدیقه سادات، ( 1396)، اقتصاد مقاومتی در صنعت گاز، مجله اقتصادی، (9)، 24-5.
    • تبریزی، منصوره، ( 1393)، تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی، نشریه علمی علوم اجتماعی ( علامه طباطبایی)، (64)، 138-105.
    • ترحمی، فرهاد؛ اسفندیاری، علی اصغر، (1396)، نقدی بر کتاب ابعاد اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، (9)، 50- 27.
    • حدادزاده شکیبا، علی؛ سلطانی نژاد، هدایت اله؛ دیلمی، احمد، (1400). مطالعه تطبیقی الزام به اجرای عین تعهد در حقوق ایران و کامن لا، فصلنامه حقوق تطبیقی، (2)، 164-141.
    • دانش جعفری، داوود ؛کریمی، سمانه، (1393)،  نفت ، برنامه ششم توسعه و اقتصاد مقاومتی ، نشریه سیاست های راهبردی و کلان، (8)، 35-1.
    • درخشان، مسعود، (1393). قراردادهای نفتی از منظر تولید صیانتی و ازدیاد برداشت: رویکرد اقتصاد مقاومتی، مطالعات اقتصاد اسلامی، (12)، 52-7.
    • درخشان، مسعود ؛ تکلیف، عاطفه، (1394)، انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران : ملاحظاتی در مفاهیم، الزامات، چالش ها و راهکارها، نشریه اقتصاد انرژی ایران، (14)، 88- 33. 
    • شیروی، عبدالحسین ؛ شعبانی جهرمی، فریده، (1396). فرآیند مذاکره مجدد قراردادهای سرمایه گذاری، پژوهش­های حقوق تطبیقی،(3) ، 124-109.  
    • شیروی، عبد الحسین ؛ شعبانی جهرمی، فریده، (1391). مذاکره مجدد در قراردادهای سرمایه گذاری نفتی، مطالعات اقتصاد انرژی، (34)، 184-161.
    • صفایی، سید حسین، (1364). قوة قاهره یا فورس ماژور بررسی اجمالی در حقوق تطبیقی و حقوق بین­الملل و قراردادهای بازرگانی بین­المللی ، حقوقی بین المللی، (3)، 154-111.
    • صیادی، محمد، (1393). الزامات راهبردی حوزه بالادستی صنعت نفت در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، امنیت اقتصادی، (12)، 28-17.
    • طاهری فرد، علی؛ دیباوند، هادی، (1395) ، بررسی قراردادهای نفتی ایران (IPC) در چارچوب شاخص های اقتصاد مقاومتی، نشریه علمی آفاق امنیت، (31)، 138- 115.
    • مافی، همایون ؛ تقی پور، محمد حسین، (1392). تأملاتی در باب شرط ثبات در قراردادهای نفتی،‌ فقه و تاریخ تمدن ملل اسلامی، (37)، 74-51.
    • محبی، محسن؛ فرج مهرابی، حسن، ( 1398)، روش های ارزیابی غرامت ناشی از سلب مالکیت در داوری سرمایه گذاری بین المللی، (2)، 264- 236.
    • مصلی نژاد، عباس؛ شیخ زاده، حسین ، (1392)، نقش نفت در توسعۀ اقتصادی ایران، فصلنامه سیاست ، (4)، 60-43.
    • مقدم، محمد رضا؛ دانشفر، محمد حسین؛ مبینی دهکردی، علی؛ سیف، اله مراد، (1396)، تعیین اقدامات اولویت دار برای دانش بنیان نمودن صنعت نفت و گاز کشور در چارچوب اقتصاد مقاومتی، فصلنامه مطالعات بین رشته ای دانش راهبردی، (29)، 146- 123.
    • مومنی راد، اکبر ؛ علی آبادی، خدیجه ؛ فردانش، هاشم ؛ مزینی، ناصر ، ( 1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت و مراحل و اعتبار نتایج، مجله اندازه گیری تربیتی، (14)، 222-187.
    • میرجلیلی ،سیدحسین، (1395). نقد و تحلیل متون خارجی منتشره در زمینه مقاومت اقـتصادی، هـمـایش اقتصاد مقاومتی ، اقدام‌ و عمل، تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • نور احمدی، مهدی، (1397)، بررسی وجوه فقهی الزامات فنی-اقتصادی تولید صیانتی از مخازن نفتی ایران، جستارهای اقتصادی، (30)، 28-9.

    کتاب ها

    • اخلاقی، بهروز؛ امام، فرهاد، (1393)، اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
    • پیران، حسین، ( 1389). مسائل حقوقی سرمایه گذاری بین المللی، تهران:‌ کتابخانه گنج دانش.
    • حاتمی، علی؛ کریمیان، اسماعیل، (1393). حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری ، تهران: تیسا.
    • خوئی، ابوالقاسم، ( 1368). مصباح الفقاهه فی المعاملات، قم: وجدانی.
    • دهقانی، تورج (1393)، سرمایه گذاری و تأمین مالی طرح‌های نفت و گاز، تهران: مؤسسه بین المللی انرژی.
    • رابرت بلدسو، بوسلاو بوسچک، (1375). فرهنگ حقوق بین‌الملل ، ترجمه بهمن آقائی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
    • رودلف دالرز، کریستف، شروئر، ( 1395)، اصول حقوق بین الملل سرمایه گذاری، ترجمه به آذین حسیبی و سید قاسم زمانی، تهران:‌ موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
    • سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ الهه حجازی (1۳۷۶ )، روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
    • شیروی ، عبدالحسین، (1393). حقوق نفت و گاز ، تهران: نشر میزان.
    • صابر، محمد رضا ، (1392)، بیع‌متقابل در بخش بالادستی نفت و گاز، تهران: نشر دادگستر.
    • صیادی، محمد ؛ خداپرست، یونس، (1396)، اقتصاد مقاومتی در حوزه انرژی و نیرو، تهران: مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
    • عابد خراسانی، محمود رضا، ( 1379). سلب مالکیت از بیگانگان در حقوق بین الملل، تهران: نشر دادگستر.
    • کاتوزیان، ناصر،(1376). قواعد عمومی قراردادها ( انحلال قرارداد)، تهران: جلد پنجم، شرکت سهامی انتشار.
    • کاتوزیان، ناصر،(1392). قواعد عمومی قراردادها ، تهران: جلد دوم، شرکت سهامی انتشار.
    • کاتوزیان، ناصر،(1389). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی ، تهران: جلد بیست و ششم، بنیاد حقوقی میزان .
    • کرمانی، محمد؛ رهبر، امیر حسین؛ رهبر، فرهاد؛ سیف الدین، امیر علی، ( 1400)، مبانی تئوری و اصولِ عملی تجلّی اقتصاد مقاومتی در صنعت پتروشیمی و نفت ایران، تهران:‌ مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
    • کهن‌هوش نژاد، روح‌اله، (1399)، بهینه سازی قراردادهای نفتی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    • متین، پدرام، ( 1392). نفت بی خطر، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
    • ملک زاده، محمدشریف ؛ عابدینی، مرتضی، ( 1394)، ابعاد اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت، تهران: ‌انتشارات جنگل.
    • موسوی، سید حسن، (1396)، تحلیل حقوقی الگوی قراردادی خدمت در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران با تأکید بر تحلیل الگوی قراردادی جدید: آی پی سی ، تهران: انتشارات گنج دانش.
    • موحد، محمد علی، (1384)، ملی کردن و غرامت ( درس هایی از داوری های نفتی)، تهران: نشر کارنامه.
    • مهرپور، مهدی، (1393)، ایران بدون نفت: بایسته های اقتصاد مقاومتی ، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری رایحه تسنیم.

    منابع اینترنتی

    6-2-منابع لاتین

    Articles

    1. Ahmed, Jashim Uddin. (2010). Documentary Research Method: New Dimensions. Journal of Management & Social Sciences.
    2. Horn, Norbert. (1985). The Concept of Adaptation and Renegotiation in the Law of T ransnational Commrecial Contracts. In: Horn (ed.), Adaptation and Renegotiation of Contracts in International Trade and Finance, ‎ Kluwer Law International.
    3. Foster، George". (2015). Managing Expropriation Risks in the Energy Sector: Steps for Foreign investors to minimize their Exposure and maximize prospects for Recovery when Taking Occur. Journal of Energy and Natural Resources Law. Vol. 23.No 1.

    Books

    1. Cibinic, John, C. Nash, Ralph and F.Nagle. (2006).Administration of Government contracts, The George Washington University, Wolters Kluwer.
    2. Kelleher, Jr, Thomas. (2005). Common Sense Construction law, 3th edition, published by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
    3. Montague, Adrian, A., Hardship Clauses. (1985). International Business Lawyer.
    4. Salacuse, J. W. (2001).Renegotiating International Project Agreements, 42 Fordham Int'lLJ,
    5. Mazcaud (H. L.J.)-de Juglart (M).(1981). Leçons de Droit Civil, T. II, ler Vol., Paris.
    6. Nanda, Ved, P.(1991).The Law of Transnational Business Transactions, , New York: Clark Boardman.
    7. Oppetit, B, Ommeslage, Van.(1980). Les Clauses de Force Majeure ET d’imprevision (Hardship) dans le Contrats Internationaux, Revue de Droit International et de Comparé.
    8. (1983). Renegotiation and Revision of International Contracts, German Yearbook of International Law, Vol. 23.
    9. Schacgter,.(1977).Sharing the World s Resources, New York : Colombia University Press.
    10. Seddon, Nicholas.(2009).Government Contracts: Federal, State and Local”, The Federation Press.
    11. Schmittoff, Clive, M. Hardship and Intervener Clauses, op. cit.
    12. Stoever, W. A.(1981).Renegotiations in International Business Transactions: The Process of Dispute Resolution between Multinational Investors and Host Societies , Lexington, Mass. : Lexington Books.
    13. Callahan, Michael,.(2009). Construction Change Order Claims ASPEN Publishers, Second Edition.
    14. Weill (A.). Terre (F).|(1980). Droit Civil, Paris: Les Obligations.
    15. Williams, G. P, Kelly, J. (1984). Commentary on  Effects  of  Changed  Cirtcumstances  on  Mineral  and  Petroleum  Sales  Contracts  Contracts,  Australian  Mining  and Petroleum Law  Association Yearbook.