تجزیه و تحلیل مقابله‌ای راهبرد دفاع پیرامونی در ج.ا ایران و رژیم صهیونیستی ( با تأکید بر مؤلفه‌های قدرت نرم )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی دانشکده علوم سیاسی و روابط بین الملل، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران

2 مدرس دانشکده علوم سیاسی و روابط بین الملل، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی قم

3 استادیار دانشکده علوم سیاسی و روابط بین الملل، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران

4 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

بازی در پلان امنیتی تجویزی آمریکا در منطقه و عدم مشروعیت ذاتی باعث شده است تا رژیم اشغالگر قدس در دو دهه گذشته، دکترین دفاعی خود را از انباشت و توازن قدرت، به دکترین منفعلانه توازن تهدید تغییر دهد. یکی از مصادیق این دکترین، تقلید از راهبرد دفاع پیرامونی ج.ا. ایران در لبنان و سوریه، در تقرب ژئوپلیتیک ایران در کشورهای آذربایجان و اقلیم کردستان عراق است. نظر به اهمیت این موضوع، مطالعه حاضر با استخدام قالب نظری مجموعه امنیت منطقه ای و اتخاذ رویکردی ترکیبی-تلفیقی و نوآورانه، ماهیت این راهبرد را در تناظر با ج.ا. ایران بررسی کند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل ماتریس اثرات متقاطع و تحلیل ماتریس اثرات متوازن از طریق استخدام نظرات نخبگانی، نشان داد که راهبرد دفاع پیرامونی طرفین، در چهار مؤلفه متناظر هستی‌شناسی جامعه‌شناسی، روش‌شناسی و منابع و 14 متغیر گوناگون ذیل این محورها، با هم تفاوت بنیادین دارند که باعث شده است راهبرد دفاع پیرامونی رژیم غاصب، در مقایسه با راهبرد ایران، کارایی لازم را نداشته و با چالش‌های ماهوی و تکنیکی فراوانی مواجه باشد. همچنین، این یافته‌ها نشان داد که این متغیرها در دسته‌های گوناگون راهبردی،حیاتی، هدف، ریسک، تنظیم‌گر، اهرمی و محیطی، دسته‌بندی می‌شوند. بر اساس یافته‌های تحقیق، با تأکید بر مولفه‌های قدرت نرم نظام و مبانی مذهبی انقلابی، پیش برنده‌ترین سناریو با بیش‌ترین عوامل کلیدی مطلوب، برای ارتقاء راهبرد ایران و مقابله با راهبرد رژیم صهیونیستی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


6- منابع
6-1- منابع فارسی
احمدی, وحیده. (1398). جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، تقابل راهبردی و راهبردهای متقابل. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی, 9(33), 24-53.
افشنگ, راشد, شیرخانی, علی, ترابی, محمد. (1400). تدوین الگوی امنیتی- اطلاعاتی ج.ا.ایران بر اساس اندیشه‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی). راهبرد دفاعی, 19(4), 97-121.
بهرامی, زهرا, عراقچی, عباس. (1396). تهدیدات جدید امنیتی رژیم صهیونیستی. مجله سیاست دفاعی, 25(98), 127-162.
جعفرزاده, امید, آذین, احمد, جعفری نژاد, مسعود. (1397). تهدیدات اسرائیل و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در مقابله با آن. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی, 14(45), 99-121.
زهدی‌نسب, یعقوب, قنبری جهرمی, محمدحسین, & محمودی طولش, ساسان. (1399). مقاله پژوهشی: سیاست‌های دفاعی ج.ا.ایران در مقابل همکاری‌های احتمالی دفاعی رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی. راهبرد دفاعی, 18(4), 161-182.
رجبی, محمد. (1400). راهبردهای سیاسی و امنیتی رژیم صهیونیستی در جهان اسلام. فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس, 7(4), 179-201.
متقی, ابراهیم, ثابت, علی. (1391). مبانی و هستی‌شناسی تفکر امنیتی رژیم صهیونیستی. فصلنامه آفاق امنیت, 5(17),187 -159.
ب. منابع انگلیسی
Abdulrahman, I. (2012). Iran and Israel’s National Security in the aftermath of 2003’s regime change in Iraq. Unpublished PhD Dissertation, Durham University.
Bar-Joseph, U& Carpenter, A. (2000). “Towards a Paradigm Shift in Israel's National Security Conception”. Israel Affairs. 6, 99-114.
Bryc, A. (2019). A “New” Middle East? Implications for Israel’s Security. Polish Political Science Studies, 64 (4), 7-23.
Buzan, B. (1995). The Level of Analysis Problem in International Relations Reconsidered. In K. Booth & S. Smith (Eds.), International Relations Theory Today. Cambridge: Polity Press.
Buzan, B., & Weaver, O. (2003). Regions and power: the Structure of International Security. New York: Cambridge University Press.
Cohen, W.I. (2005). America's Failing Empire: U.S. Foreign Relations Since the Cold War. Malden, Blackwell Publications.
Creswell, J.W. (2008). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Eiran, E. (2020). Structural Shifts and Regional Security: A View from Israel. IAI Papers, 7, 1-25.
Hewedy, A. (1981). Militarization and Security in the Middle East. London: Pinter Publishers.
Inbar, E. (2008). Israeli’s National Security: Issues and Challenges since the Yom Kippur War. New York, Routledge.
Levite, A. (1990). Offense and Defense in Israeli Military Doctrine. Boulder, Westview Press.
Morgan, P. (2003). Deterrence Now.  Cambridge, Cambridge University Press.
Nobilo, M. (1988). The Concept of Security in the Terminology of International Relations. London, Political Thought.
Rodman, D. (2005). Defense and Diplomacy in Israeli’s National Security Experience. U.K. Sussex Academic Press.