یکی از مهمترین راهکارها در جهت مبارزۀ اقتصادی و مقاومت اقتصادی در شرایط تحریم، روی آوردن به اقتصادی مبتنی‌بر دانش است. توجه به نقش دانش در اقتصاد و رشد اقتصادی موضوع مهمی است که در نظریات اقتصادی روی آن تاکید بسیاری شده است. اقتصاد دانشی، تاب‌آوری کشورها را در شرایط تحریم، و در مقابله و مواجهه با فشارهای اقتصادی و سیاسی به حداکثر ممکن بدل می‌سازد. برای اندازه‌گیری میزان دانش به‌کاررفته در تولیدات یک کشور، شاخص‌های مختلفی وجود دارد که یکی از ایـن شـاخص‌هـا، شـاخص پیچیدگی اقتصادی می‌باشد. رویکرد پیچیدگی اقتصادی مبتنی بر این ایدئولوژی است که محصولات تولید شده در اقتصـاد مـی‌تواننـد معـرف میزان دانش و مهارت مورد نیاز جهت تولید آنها باشند و با این فرض که کشورها محصولی را تولید نمی‌کننـد مگـر آنکه دانش و مهارت تولید آن را داشته باشند، سعی در محاسبه میزان انباشت دانـش و مهـارت نهفتـه در اقتصـاد را خواهد داشت. در این مقاله ابتدا ضمن تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی، به شاخص پیچیدگی اقتصادی و نحوه محاسبه آن اشاره می گردد. سپس به بررسی وضعیت صادرات ایران و شرکای تجاری‌اش در فاصله سال‌های 2016- 1985 از منظر پیچیدگی اقتصادی می‌پردازیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد کشور ایران در مقایسه با شرکای تجاری خود، در زمینه پیچیدگی اقتصادی و به تبع آن اقتصاد مقاومتی، در جایگاه مناسبی قرار ندارد و تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله زیادی دارد؛ که نیازمند توجه ویژه سیاست‌گذاران برای ارتقاء جایگاه ایران در این شاخص می‌باشد.
آشنا، مصطفی؛ یوسفی، حمیدرضا؛ صادقی، فرزانه. (1388). سرمایه فکری، سرمایه های ارزشمند و موثر در سازمان امور مالیاتی کشور، پژوهشنامه مالیات، دوره 17، شماره 6، صفحات 155- 139
پژم، سیدمهدی؛ سلیمی فر، مصطفی. (1394). بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر رشد اقتصادی در 42 کشور برتر در تولید علم، مجله اقتصاد و توسعه منطقه ای، سال دوم، شماره 10
تاجریان، علیرضا. (1388). نقشه راه رهبری برای تولید علم و فناوری، توسعه و پیشرفت، راهبرد یاس، 20، 242-211.
تاری، فتح الله؛ سید شکری، خشایار و کاویانی، زهرا. (1391). اقتصاد مقاومتی1. اقتصاد مقاومتی و مؤلفه های آن (ویرایش اول)، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
پاداش، حمید؛ خداپناه، بهمن. (1396). نقدی بر رویکردهای توسعه در کشور راه کارهای تقویت تولید داخلی با تمرکز بر رویکرد قابلیت ها در چهارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ماهنامه علمی پژوهشی، سال هفدهم، شماره نهم، ص 26-1
چشمی، علی؛ ملک الساداتی، سعید و رضوی، مهسا. (1393). ارزیابی رتبه جهانی ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهش های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی
حجازینیا، رویا (1395). شناسائی و رتبه بندی عوامل موثر بر موفقیت مدیریت دانش با رویکرد تحقق اقتصاد مقاومتی، فصلنامه رشد فناوری، سال دوازدهم، شماره 7
زهرانی، مصطفی (1387). مبانی نظری تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران: موانع و چالش های نفت ایران، بررسی مسائل اقتصاد انرژی، سال اول، شماره 2، تابستان 1387
شاه مرادی، بهروز؛ چینی فروشان، پیام (1396). سنجش دانش و مهارت با تکیه بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی، مجله رهیافت، شماره 67
شقاقی شهری، وحید؛ علیزاده، شیوا (1395). آثار افتصاد دانش بنیان بر درون زایی اقتصاد ایران (در راستای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی)، دو فصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، سال 13، شماره 26، صفحات 64-33
فشاری، مجید؛ پورغفار، جواد (1393). بررسی و تبیین الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران، مجله اقتصادی، شماره های 5و 6، صفحات 40-29
هیدالگو، سزار (1395). چرا اطلاعات رشد می یابد؟ تکامل نظم، از اتم ها تا اقتصادها، ترجمه بهروز شاهمرادی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، چاپ اول
مومنی، حانیه سادات (1396). اقتصاد مقاومتی در کشورهای پیشرفته با تأکید بر تولیدملی، چاپ اول، انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع)
Bahar, D., Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2014). Neighbors and the evolution of the comparative advantage of nations: Evidence of international knowledge diffusion?. Journal of International Economics, 92(1), 111-123.
Briguglio, L., & Piccinino, S. (2012). Growth with Resilience in East Asia and the 2008–2009 Global Recession. Asian Development Review, Vol. 29 (2), pp. 183-206.
Coniglio, N. D., Lagravinese, R., Vurchio, D., & Armenise, M. (2017). The pattern of structural change: testing the Product Space framework. Industrial and Corporate Change.
Cristelli, M., Gabrielli, A., Tacchella, A., Caldarelli, G., & Pietronero, L. (2013). Measuring the intangibles: A metrics for the economic complexity of countries and products. PloS one, 8(8), e70726.
De Chalendar, K. K. O. P., & Giraud, M. (2017). Economic complexity and product space of Visegrad countries: a new perspective on Czech Republic, Hungary, Poland and Slovakia (Doctoral dissertation, Massachusetts Institute of Technology).
Erkan, B., & Yildirimci, E. (2015). Economic Complexity and Export Competitiveness: The Case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 524-533.
Fortunato, P., Razo, C., & Vrolijk, K. (2015). Operationalizing the product space: A road map to export diversification (No. 219). United Nations Conference on Trade and Development.
González, A., Ortigoza, E., Llamosas, C., Blanco, G., & Amarilla, R. (2018). Multi-criteria analysis of economic complexity transition in emerging economies: The case of Paraguay. Socio-Economic Planning Sciences.
Hartmann, D., Guevara, M. R., Jara-Figueroa, C., Aristarán, M., & Hidalgo, C. A. (2017). Linking economic complexity, institutions, and income inequality. World Development, 93, 75-93.
Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2011). The network structure of economic output. Journal of Economic Growth, 16(4), 309-342.
Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A., & Yildirim, M. A. (2014). The atlas of economic complexity: Mapping paths to prosperity. Mit Press.
Hidalgo, C. A., & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the national academy of sciences, 106(26), 10570-10575.
Hidalgo, C. A., Klinger, B., Barabási, A. L., & Hausmann, R. (2007). The product space conditions the development of nations. Science, 317(5837), 482-487.
http://atlas.cid.harvard.edu/
Pugliese, E., Chiarotti, G. L., Zaccaria, A., & Pietronero, L. (2014). The Discernment of Heterogeneous Country Industrialization Patterns through Economic Complexity.
Reynolds, C., Agrawal, M., Lee, I., Zhan, C., Li, J., Taylor, P., ... & Roos, G. (2018). A sub-national economic complexity analysis of Australia’s states and territories. Regional Studies, 52(5), 715-726.
Rubbo, P., Rubbo, C.T., & Pilatti , L. A. (2018). Knowledge management practices and economic complexity in BRIC countries from 2001 to 2014. Int. J. of Knowledge Management Studies, Vol.9, No.1, pp.1 - 17
Stojkoski, V., Utkovski, Z., & Kocarev, L. (2016). The impact of services on economic complexity: service sophistication as route for economic growth. PloS one, 11(8), e0161633.
Zaccaria, A., Cristelli, M., Kupers, R., Tacchella, A., & Pietronero, L. (2016). A case study for a new metrics for economic complexity: The Netherlands. Journal of Economic Interaction and Coordination, 11(1), 151-169.
Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A., & Yildirim, M. A. (2014). The atlas of economic complexity: Mapping paths to prosperity. Mit Press.
)