تدوین و اولویت‎بندی سیاست‎های تحقق بستر فرهنگی شکل ‎گیری اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: شورای عالی انقلاب فرهنگی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت و مدیرکل دفتر پژوهش های علمی و فرهنگی معاونت پژوهشی شورای عالی انقلاب فرهنگی

2 دانش آموخته دکتری علوم اجتماعی(نویسنده مسئول)

3 مدیر گروه پژوهش های فرهنگ و علم معاونت پژوهشی شورای عالی انقلاب فرهنگی

4 دانشیار مدیریت آموزشی، عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

چکیده

با گذشت هفت سال از طرح بحث اقتصاد مقامتی توسط مقام معظم رهبری (مدظلّه العالی) صحبت از چیستی و چرایی اقتصاد مقاومتی به‌اندازه‌ی چگونگی تحقق آن در اولویت پژوهش نیست. نظریه‎پردازان اقتصادی معتقدند فرهنگ، بر اقتصاد تأثیر داشته و آن را عاملی مهم در تشویق فعالیت‎های مفید اقتصادی مانند کار و تلاش می‎دانند و همواره بر اهمیت اثر فرهنگ بر رشد اقتصادی تأکید کرده‎اند. ازآنجاکه شورای عالی انقلاب فرهنگی در جایگاه قرارگاه فرهنگی کشور و متشکل از تمامی نهادهای حقوقی فرهنگی جمهوری اسلامی و خبرگان برتر این حوزه در کشور است انتظار می‎رود سیاست‎های فرهنگی لازم برای تحقق اقتصاد مقاومتی را تصویب و ابلاغ نماید. پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی (کمی‎ـ‎کیفی)، انجام شده است؛ در بخش کیفی با استفاده از روش‎های مطالعه اسنادی و فراترکیب پژوهش‎های پیشین و نیز تحلیل مصاحبه‎های انجام شده به استخراج سازه‎ها، مؤلفه‌ها، مفاهیم و متغیرهای فرهنگی مؤثر در تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخته شد و بر این اساس مدل مفهومی پژوهش ساخته شد. در بخش کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان از نرم‌افزار PLS برای مدل‎سازی معادله ساختاری و آزمون مدل نهایی بهره گرفته شد. درنهایت با استفاده از مدل کانو حوزه‎های دارای اولویت برای سیاست‌گذاری مشخص شدند و بر اساس اولویت‎های سیاست‎گذاری استخراج‌شده، با انجام آزمون فریدمن 26 اقدام سیاستی از میان 122 اقدام، انتخاب‌شده‎ و به‌عنوان بسته سیاستی فرهنگی برای تحقق اقتصاد مقاومتی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • ابراهیمی آیت اله،سیف اله مراد (1394)، مفهوم شناسی و زمینه یابی بانکداری مقاومتی در اقتصاد ایران، روند (روند پژوهش های اقتصادی)، شماره: پاییز, دوره  22 , شماره  71
  • اسدی علی، (1393) نظام اقتصاد اسلامی الگویی کامل برای اقتصاد مقاومتی فصلناهه سیاست های راهبردی و کلان ،سال دوم، شواره پنجم،
  • اشتریان، کیومرث (1381)، روش سیاستگذاری فرهنگی، تهران: کتاب آشنا
  • اصغری،محمود (1392)، تربیت دینی و تأثیر آن بر اقتصاد مقاومتی، پژوهش های اجتماعی اسلامی » سال نوزدهم - شماره 99
  • اصغری محمود (1393)، خانواده و نقش آن در اقتصاد مقاومتی، پژوهش های اجتماعی اسلامی ، دوره 20، شماره  3
  • افخمی، بهروز (1395)، راهبرد توسعه اقتصادی مبتنی بر میراث فرهنگی، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، شماره 14، تابستان
  • افروغ، عماد؛ (1379)، چشم اندازی نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه، تهران، نشر توسعه و فرهنگ دانش
  • اکبرزاده، میثم و جهانیان، ناصر؛ اقتصاد مقاومتی و زیرساخت های فرهنگی و اجتماعی (فرهنگ مقاومت)، مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی، مبانی و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی جلد 3
  • اکبری دستک فیض اله (1395) جایگاه فرهنگ قناعت (اقدام و عمل) و کارکردهای آن در تبیین و تحکیم مبانی اقتصاد مقاومتی از نگاه تعالیم اسلامی، بصیرت و تربیت اسلامی، دوره 13 , شماره  36
  • امیری طهرانی (1394) ، سید محمدرضا،  مبانی سیستمی اقتصاد مقاومتی، جستارهای اقتصادی، دوره  12 ، شماره  23
  • انصاری،عبدالله (1393)، نقش مدرسه در توسعه ی اقتصاد مقاومتی؛ راهبردها و سیاست های مشارکت مدرسه در پیاده سازی اندیشه ی اقتصاد مقاومتی،رشد مدیریت مدرسه » مهر 1393 - شماره 102
  • پاشایی زاد، حسین (1386)، نگاهی اجمالی به روش دلفی، مجله پیک نور، سال ششم، شماره دوم
  • پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری
  • پژوهنده، محمد حسین (1394)، موانع تحقق اقتصاد مقاومتی، پژوهش های اجتماعی اسلامی، سال بیست و یکم، شمارة سوم
  • پیغامی، عادل (1393)، درس گفتارهای اقتصاد مقاومتی، انتشارات دانشگاه امام صادق ع
  • پیغامی، عادل؛ (1394)، مصاحبه، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  • تودارو، مایکل؛ (1381)، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، نشر کوهسار، چاپ دهم
  • حریری، اکبر؛ (1378)، مدیریت توسعه، نشر قطره
  • حسینع­لـی، رسـول (1379)، مبـانی و اصـول سیاسـت فرهنگـی در جمهـوری اسـلامی ایـران (مجموعه مقالات)، تهران: نشر نی
  • حسینی، سید مصطفی (1390). بررسی اقتصاد هنر نقاشی پس از انقلاب ایران و تأثیر تحولات اجتماعی بر آن (با تأکید بر دهه 80 ه.ش). دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنر
  • حسینی،عبدالرضا؛ رفیعی آتانی،عطا الله؛ حسینی،سید محمد حسین (1393)، بررسی جایگاه فرهنگ در اقتصاد مقاومتی، پاسداری فرهنگی، شماره 10
  • حشمتی مولایی، حسین (1394)، ریشه های هنجاری اقتصاد مقاومتی، فصلنامه روند، سال 22، شمارۀ 71
  • حشمتی مولایی حسین (1394)،  ریشه‎های هنجاری در اقتصاد مقاومتی روند (روند پژوهش‎های اقتصادی)،  دوره  22 , شماره  71
  • خاشعی وحید، تمتاجی  مصطفی (1395)، مفهوم پردازی و تبیین مؤلفه‌های استانداردسازی از منظر اسلام (در جهت تحقق خط مشی‎های اقتصاد مقاومتی)، فصلنامه مدیریت استاندارد و کیفیت، شماره 20
  • خانباشی،محمد؛ بستان منش،غلامرضا (1394)، سهم سرمایه های انسانی و نیروی کار در تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی، کار و جامعه - شماره 185
  • خلیل ارجمندی،غلامرضا (1393)، نقش اقتصاد فرهنگ و هنر در اقتصاد مقاومتی، مدیریت رسانه ، شماره 6 و 7
  • دانش جعفری داوود، کریمی، سمانه (1393)، نفت، برنامه ششم توسعه و اقتصاد مقاومتی، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، دوره  2 , شماره  8
  • داوری، علی و رضازاده، آرش (1392). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی، تهران، متفکران.
  • داوری، علی و رضازاده، آرش (1392). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی، تهران، متفکران.
  • دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی کشور، (1395)،گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی.
  • دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور.
  • دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقشه مهندسی فرهنگی کشور.
  • دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ (1396)،تدوین داده و ستاده وزارت اقتصاد و امور دارایی در حوزه فرهنگ بر اساس نقشه مهندسی فرهنگی، کمیسیون پیوست نگاری فرهنگی، طرح مطالعاتی.
  • دیهیم، حمید (1379) روشهای اقتصادی مبارزه با آلودگی هوای تهران. تحقیقات اقتصادی، شماره 56 :180-147
  • رحمان پور محمد*,حسن پور عصمت,نصراصفهانی احمدرضا (1395)، بررسی برنامه درسی ملی ایران در ارتباط با مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی از دیدگاه صاحب نظران ، مطالعات ملی، دوره 17 , شماره  1 (65)
  • رهبر،فرهاد؛ سیف الدین،امیر علی؛ رهبر،امیر حسین (1393)، رهیافتی بر هستی شناسی اقتصاد مقاومتی؛ تلاشی در جهت نگاه اسلامی به گذار سیستم های اقتصادی - اجتماعی، روش شناسی علوم انسانی - شماره 78
  • سپهر دوست،حمید؛ زمانی شبخانه،صابر (1394)، بررسی نقش تعاونی‎ها در ایجاد انگیزه ‎های مشارکتی و توسعه اقتصاد، مطالعات ملی، شماره 63
  • ستاری فر، محمد؛(1371)،درآمدی بر سرمایه توسعه، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
  • سرمد، زهره ، بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1387) ،روشهای تحقیق در علوم رفتاری تهران:نشر آگاه
  • سلیمانی، یاسر؛ (1395)،بررسی ابعاد گوناگون فرهنگ قرآنی قوام و مقاومت و معرفی الگوی مفهومی عوامل و موانع قوام و مقاومت اقتصادی مبتنی بر آیات؛ مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و حدیث
  • سمیعی ‎نسب، مصطفی؛ سلیمانی، یاسر؛ 1395؛ تبیین مبانی علمی اقتصاد مقاومتی و معرفی شاخص های اندازه گیری مقاومت اقتصادی؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ جلد یازدهم: مبانی و مؤلفه‎های اقتصاد مقاومتی؛ تهران دانشگاه شهید بهشتی.
  • سیف،اله مراد (1391)، الگوی پیشنهادی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران، آفاق امنیت - شماره 16
  • سیف،اله مراد؛ کمالی،روزبه (1393)، الگوی کارایی تخصیصی و انطباقی در اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (بر اساس سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، : آفاق امنیت، شماره 25
  • شاه آبادی، ابوالفضل، میرزابابازاده، سهیلا (1393)، چالش ها و فرصت‎های صادرات غیر نفتی از نقطه نظر مؤلفه‌های دانش با رویکرد مقابله با تحریم‎های اقتصادی، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • شیروی خوزانی، عاطفه، رضایی، حسین (1393)، تأثیر اقتصاد مقاومتی بر مزیت رقابتی پایدار، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • صفوی، بیژن. (1381). اقتصاد فرهنگ و هنر با تأکید بر اقتصاد سینمای ایران. دوره دوم، سال دوم، شماره سیزدهم و چهاردهم، مجله اقتصادی، ص 18 تا 23مجله اقتصادی آبان و آذر 1381 شماره 13 و 14
  • عباسیان، محمد؛ مریم رضایی؛ و حمید نصرت آبادی(1389). تعیین عوامل مؤثر بر ارتقای رضایت کاربران آموزش های مجازی تحت وب با استفاده از مدل کانو (براساس مطالعه موردی دو دانشگاه مجازی استان تهران). مدیریت نظامی 3(10): 77-108.
  • عزتی،مرتضی؛ احمدی،علی؛ انوری،قاسم؛ اصغری هرندی،محمد رضا (1394)، تأثیر اجرای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در مقابله با تحریم‎های اقتصادی، : مطالعات دفاعی استراتژیک ، - شماره 61
  • عزیزی، وحید؛ 1393، برنامه حوزه فرهنگ در سند راهبردی پدافند اقتصادی کشور، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه علم و صنعت ایران.
  • غفارپور، داود، پور حاتمی، زهره (1391)، اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت اقتصادی
    NET/ARTICLE/SHOW/
  • فردرو، محسن و دیگران (1380)، جامعه و فرهنگ (مجموعه مقالات) تهران، آرون، چاپ اول
  • فردرو، محسن و دیگران (1380)، جامعه و فرهنگ (مجموعه مقالات) تهران، آرون، چاپ اول
  • فرمهینی فراهانی،محسن (1393)، راهکار فرهنگی اصلاح الگوی مصرف و تحقق اقتصاد مقاومتی در سطوح مختلف و خانواده، پیوند، شماره 414 و 415
  • فروتن طلعت (1395)، اقتصاد دانش بنیان راهکاری برای نیل به اقتصاد مقاومتی (پرونده ویژه)، نشریه: امواج دانش دوره 1 , شماره  2
  • کریم محمدحسین,صفدری نهاد محمود،امجدی پور مسعود (1393) ، توسعه کشاورزی و اقتصاد مقاومتی، جایگزین نفت، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، دوره  2 ، شماره  6
  • لطفعلی پور، امین شیرازی، بابک، غفاری، رامین (1393)، بررسی راهکار‎های اقتصاد مقاومتی با استفاده از تجزیه و تحلیلی swot، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • متوسلی، غلامعباس؛ (1387)،نظریه ‎های جامعه شناسی، نشر سمت، تهران، چاپ هشتم
  • محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم (1392). مدل سازی معادلات ساختاری: آموزشی و کاربردی به کمک نرم­افزار لیزرل. تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
  • محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم (1393) معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی: به کمک نرم­افزار Smart-PLS. تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
  • مرعشی، سیدجعفر و دیگران (1376)، پیرامون فرهنگ عمومی کشور، تهران، سازمان مدیریت صنعتی
  • مطلق، ناهید و ذبیحی، محمدرضا (1393)، بررسی و تبیین نقش صنعت و تولید ملی اقتصاد مقاومتی، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • مقدم، محمد ،یوسف؛ ذوالفقاری،حسین؛ علی پور، میثم؛ رسولیان،پریسا (1392)، بررسی رابطۀ اقتصاد مقاومتی، گرایش کارآفرینانه و مدیریت دانش، مدیریت سازمان‌های دولتی، شماره 2
  • ملا داوودی، علی اصغر (1393)، تبیین نقش کارآفرینان در شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی با هدف کاهش وابستگی های بین المللی، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • ملکان،مجید؛ جوادیه،زهره (1393)، نقش رسانه ها در نهادینه سازی اقتصاد مقاومتی، رسانه، شماره 95
  • موسایی، میثم. (1391). اقتصاد فرهنگ، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
  • میرمعزی، سیدحسین؛ (1395)،اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اسلامی؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ جلد دهم: مبانی و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی؛ تهران دانشگاه شهید بهشتی.
  • میرمنافی، سیدوحید؛ (1395)،فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی و حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان؛ دانشگاه گلستان.
  • میلانی،جمیل (1394)؛اقتصاد مقاومتی و خودباوری ملی، فرصت‌ها و چالش های تحقق آن، مجله: مجله اقتصادی » مهر و آبان ، سال پانزدهم - شماره 7 و 8 (18 صفحه - از 5 تا 22)
  • ناصری، احمد، اسفندیاری فر، نیما، عمرانی، نوش آذر، محسن (1393)، بررسی و تبیین اقتصاد مقاومتی، دومین اجلاس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • نعامی عبداله، مظهری علی اکبر (1393)، تاکید بر رابطه بازایابی داخلی و منابع سپرده ای بانک به‌منظور تامین منابع مالی مولد و فعال سازی سرمایه های انسانی در راستای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، دوره 2، شماره  7
  • نکویی نایینی سیدعلی (1394)، سنجش پایداری نظام های بهره برداری کشاورزی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی
  • واعظی،سید کمال؛ فدایی،محمد (1394) بررسی و تبیین مؤلفه‌های مدیریت راهبردی دانشگاه اسلامی مبتنی بر الگوی اقتصاد مقاومتی، مدیریت در دانشگاه اسلامی، بهار و تابستان - شماره 9
  • وبر، مارکس؛ (1371)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، ترجمه عبدالمحمود انصاری، نشر سمت
  • هادوی‎نیا، علی‎اصغر (1395)، اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش‌بنیان؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی اقتصاد مقاومتی؛ جلد یازدهم: مبانی و مؤلفه‎های اقتصاد مقاومتی؛ تهران دانشگاه شهید بهشتی.
  • همایون، محمدهادی و جعفری هفتخوانی، نادر (1387)، درآمدی بر مفهوم و روش سیاستگذاری فرهنگی درس هایی برای سیاستگذاران، اندیشه مدیریت، سال دوم، شماره دوم
  • http://sccr.ir/pages/?current=viewdoc&type=p&Sel=121&currentDGID=0&currentNGID=0
  • g.h (1967) mind, selt and society, university of Chicago Press
  • Parsons, Talcoot (1951), The social, system, iii,nois free Press
  • Spencer (1991). H, Principles of sociology, 3 vol, London
مطالعات راهبردی بسیج
دوره 21، شماره 81
736
بهمن 1397
صفحه 5-38

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار