الگوی تبلیغ گروه تروریستی داعش در جذب نیرو: مورد مطالعه مجله «دابق»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، دانشگاه سوره

2 عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما

چکیده

هدف مقاله حاضر تعیین الگوی تبلیغی است که داعش در مجله انگلیسی‌زبان خود «دابق» برای جذب نیرو بکار می‌برد. 14 شماره‌ی این مجله به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از آن است که داعش برای جذب مخاطب از دو الگوی بین مجله‌ای مبتنی بر «منهاج نبوی خود» (بشیرا، نذیرا، موعظه و ...) و «منهاج غیرنبوی دیگری» (اتکا به غیر خدا، مسخره کردن رسولا، عدم پذیرش موعظه و ...) و الگوی درون مجله‌ای بر پایه «استناد» (آیات و روایات)، «ارتباط» (حوادث و رویدادهای تاریخی)، «انتساب» (منتسب کردن خود به افراد، صفات و ... مورداشاره در آیات)، «اثبات» (ثابت کردن حقانیت با استفاده از ذعان دشمنان، اذعان خبرنگار اسیر، اقرار و اعتراف اسرا و ...) و «اغیار» (دیگری سازی) محصور در فضای آخرالزمانی با چاشنی احادیث آخرالزمانی و معرفی خود به‌عنوان منجی آخرالزمانی احیاء کننده عزت و اقتدار مسلمین سنی بهره می‌برد که درنهایت الگوی دوبخشی تبلیغات رسانه‌ای داعش را نتیجه می‌دهد که همانا مشروعیت‌بخشی به خود و مشروعیت‌زدایی از همه‌ی غیرخود‌ و مشتمل بر 122 تکنیک تبلیغی است که مواردی چون «تلفیق دوران طلایی صدر اسلام و دوران آخرالزمانی»، «خود را دشمن مشترک همه‌ی کفار معرفی کردن» و ... در نوع خود جدید هستند.

کلیدواژه‌ها


  • ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمود رضا (1390)، تحلیل محتوای کیفی، فصلنامه پژوهش، سال سوم، شماره دوم، 15 - 44 .
  • باقری دولت آبادی، علی (1395)، تاکتیک های جنگ روانی داعش، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، سال بیست وسوم، شماره 1 (پیاپی 85 )، 131 - 115 .
  • بنتل، گانتر (1379)، روابط عمومی و مدیریت رویدادها، فصلنامه روابط عمومی، سال سوم، شماره نهم.
  • جووت، گرت (1374)، ساختار تبلیغات سیاسی، ترجمه: محبوبه ملک لو، فصلنامه رسانه، سال ششم، شماره اول، 31 - 24 .
  • خالقی، ابراهیم، ابراهیمی، زارع بغداد آبادی، یونس و همدم، حامد (1394)، بازاریابی بومی(تحلیل رفتار بازاریابی داعش)، چهارمین فراهمایی بین المللی جهت گیری های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
  • ساروخانی، باقر (1383)، اقناع غایت ارتباطات، نامه علوم اجتماعی، دوره سوم، شماره بیست وسه، شماره پیاپی 448 ، 113 - 144 .
  • سالک، رضا (1378)، نقش ارتباطات رسانه ای و میان فردی در شکل گیری افکار عمومی، نشریه افکار عمومی (مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه ای صداوسیما)، شماره هشتم.
  • سبیلان اردستانی، حسن (1384)، طرح تغییر نگرش مخاطبان انتخاباتی، فصلنامه پژوهش و مجلس، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره 46 .
  • شعار غفاری، پرویز (1372)، سیر تحول شناخت آثار اجتماعی رسانه ها، فصلنامه رسانه، سال چهارم، شماره دوم، شماره مسلسل 14
  • فروزان، حامد، فروزان، یونس و عالیشاهی، عبدالرضا (1394)، تبیین نقش ارتباطات و رسانه ها در بحران سازی گروهک تروریستی-تکفیری داعش، دومین همایش بین المللی مدیریت رسانه، مرکز کنفرانس کتابخانه ملی ایران.
  • قزوینی حائری، سید یاسر (1394)، ارعاب تکنولوژیک: سلفیون امروزی با توجه ویژه به رسانه، سهم عمده ای از پیشبرد عملیات نظامی برای آن قائ لاند، تهران: ماهنامه فرهنگ و علوم انسانی فرهنگ امروز، سال دوم، شماره هشتم.
  • کاویانی، محمد (1380)، تبلیغات و جنگ روانی. نشریه حوزه و دانشگاه، سال هفتم، شماره بیست ونه.
  • نجات پور، مجید، میلانی، جمیل و نجات، سید علی (1393)، پدیده داعش و شگردهای رسانه ای، مطالعات رسانه و امت، سال اول، شماره اول، 101 - 89 .
  • نوربخش، یونس (1394)، ایدئولوژی جریان داعش و دلایل تاریخی-اجتماعی گرایش به آن، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات جامعه شناختی، سال بیس تودوم، شماره دوم، 262 - 239 .
  • ابراهیمی کیایی، محمدرضا (1394)، تهاجم خاموش، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی، دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها.
  • ازکمپ،ا ستوارت (1370)، روا نشناسی اجتماعی کاربردی، ترجمه: فرهاد ماهر، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
  • استوور، ویلیام جیمز(1375)، تکنولوژی اطلاعات در جهان سوم، ترجمه: رضا نجف بیگی و اصغر مرتضی زاده، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
  • العوینی، محمدعلی (1369)، امپریالیسم تبلیغی (یا تبلیغات بین الملل)، ترجمه: محمود سپهری، تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
  • امام خمینی، روح الله (1379)، متن کامل صحیفه انقلاب: وصی تنامه سیاسی-الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، تهران: نشر دان شپرور.
  • اوکیف، دانیل(1378)، متقاعدسازی، نظریه و تحقیق، تهران: انتشارات اداره کل پژوهش معاونت سیاسی صداوسیما.
  • آلپورت، گردن و پستمن، لئو (1372)، روا نشناسی شایعه، ترجمه: ساعد دبستانی. تهران: انتشارات سروش.
  • بیگدلی، محمدرضا (1379)، روش ها و تکنیک های متداول در جنگ تبلیغاتی، مجموعه مقالات بررسی نقش تبلیغات در جنگ، تهران: انتشارات معاونت روابط عمومی و انتشارات نمایندگی ولی فقیه در دافوس سپاه.
  • پراتکانیس، آنتونی و آرنسون، الیوت (1379)، عصر تبلیغات: استفاده و سوءاستفاده روزمره از اقناع، ترجمه: کاووس سید امامی و محمدصادق عباسی. تهران: سروش(انتشارات صداوسیما).
  • تافلر، آلوین (1374)، موج سوم، ترجمه: شهین دخت خوارزمی. تهران: نشر فاخته.
  • جنیس، ایروینگ (1372)، ترغیب، مجموعه مقالات جنگ روانی ( 1)، ترجمه: حسین حسینی. تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین.
  • حکیم آرا، محمدعلی (1393)، ارتباط متقاعدگرانه در تبلیغ، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها )سمت(، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
  • زورق، محمدحسن (1368)، ارتباطات و آگاهی، تهران: انتشارات دانشکده صداوسیما. زورق، محمدحسن (1368)، مبانی تبلیغ، تهران: انتشارات سروش.
  • ساروخانی، باقر(1371)، جامع هشناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات.
  • سبیلان اردستانی، حسن (1378)، تبلیغات سیاسی (با تأکید بر فنون تبلیغات)، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
  • سبیلان اردستانی، حسن (1378)، جعل و تحریف خبر در رادیوهای بیگانه، تهران: انتشارات اداره کل پژوهش معاونت سیاسی صداوسیما.
  • ستوده، هدایت ا لله (1373)، درآمدی بر روا نشناسی اجتماعی، تهران:ا نتشارات آواین و سلطانی فر، محمد و هاشمی، فرحناز (1382)، پوشش خبر، تهران: انتشارات سیمای شرق.
  • سورین، ورنر جی. و تانکارد، جیمز دبلیو(1381)، نظریه های ارتباطات، علیرضا دهقان، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
  • شاه ابراهیمی، قاسم (1395)،بازشناسی اصول ایدئولوژی داعش (بررسی موردی مجله دابق شماره اول تا هفتم). پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
  • شیرازی، محمد (1376)، جنگ روانی و تبلیغات، مفاهیم و کارکردها، تهران: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. صالح، صبحی (1395)، نهج البلاغه. محمد مقیمی. تهران: کتابخانه سعدی.
  • فرمانیان، علی (1393)، تفکر تاریخ سلفی گری، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
  • کازینو، ژان (1364)، قدرت تلویزیون، ترجمه: علی اسدی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • کریمی، یوسف (1375)، روا نشناسی اجتماعی، تهران: انتشارات ارسباران، چاپ دوم.
  • متفکر، حسین (1382)، جنگ روانی، تهران: انتشارات اداره روابط عمومی و انتشارات
  • متولی، کاظم (1384)، افکار عمومی و شیو ههای اقناع، تهران: بهجت.
  • متولی، کاظم (1380)، روابط عمومی و تبلیغات همراه با مبانی جدید کاربردی، تهران:بهجت.
  • مطهری، مرتضی (1392)، امدادهای غیبی در زندگی بشر. تهران: صدرا.
  • مهر آرا، امیر (1373)، زمینه روا نشناسی اجتماعی، تهران: انتشارات مهرداد.
  • مهرداد، هرمز (1380)، نظریات و مفاهیم ارتبا ط جمعی، تهران: انتشارات فاران.
  • ویندال، سون، سیگنایزر، بنو و اولسون، جین (1376)، کاربرد نظریه های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران: انتشارات رسانه.
  • هالستی، کی. جی(1372)، تبلیغات و نقش آن در سیاست خارجی، مجموعه مقالات جنگ روانی (1)، ترجمه: حسین حسینی. تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین.
  • حسنلو(1388)، رسانه های قدرت و قدرت رسانه ها khamenei.ir
  • Greene, Kyle J. (2015, April). ISIS: Trends in Terrorist Media and Propaganda. Retrieved from CEDATVILLE UNIVERSITY, International Studies Captone Research Papers: http://digitalcommons. cedarville.edu/international_studies_capstones/3/
  • Schmid, A. P. (2015, June). Challenging the Narrative of the “Islamic State”. Retrieved from ICCT (International Center for Counter- Terrorism-The Hague) Research Paper: http://icct.nl/publication/ challenging-the-narrative-of-the-islamic-state/
  • Ingram, Haroro J. (2016, June). An analysis of Islamic State’s Dabiq magazine. Retrieved from Australian Journal of Political Science: http://www.internationalaffairs.org.au/wp-content/uploads/2016/06/An-analysis-of- Islamic-State-s-Dabiq-magazine.pdf
  • Novenario, Celine Marie I. (2014, March). Differentiating Al Qaeda and the Islamic State Through Strategies Publicized in Jihadist Magazines. Retrieved from Taylor & Francis Online: www. tandfonline.com/doi/full/10.1080/1057610X.2016.1151679.
  • Overview of Daesh’s Online Recruitment Propaganda Magazine, Dabiq (2015, December. Retrieved from THE CARTER CENTER: https://www.cartercenter.org/.../pdfs/.../dabiqreport-12-17-15.pdf
  • Skillicorn, D.B. (2015, January). Empirical Assessment of al Qaeda, ISIS, and Taliban Propaganda. Retrieved from SSRN: https://papers. ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2546478
  • Vergani, M., & Bliuc, A. (2015, December). The Evolution of ISIS Language: a Quantitative Analysis of the Language of the First Year of Dabiq Magazine. Retrieved from Sicurezza, Terrorismo e Societa: http://www.sicurezzaterrorismosocieta.it/?p=322&lang=en
  • Bruscella, Jacqueline (2016, May). Constructing Organizational Legitimacy Transactionally: The Communicative Constitution of ISIL. PhD Thesis. Retrieved from SHAREOK advancing Oklahoma sholarship, research and institutional memory: https://shareok.org/ handle/11244/34673
  • Hoffman, Bruce (2006). Inside Terrorism. Rev. and expended. NewYork: Columbia University Press.
  • Lebedinski Arfvidson, Clara (2015, spring). To Die in Rage—Violence, masculinity and aesthetics in the narrative of ISIS. BA Thesis. Retrieved from GOTEBORGS UNIVERSITET, INSTITUTION FOR LITTERATUR IDEHISTORIA OCH RELIGION:
  • h t t p s : / / g u p e a . u b . g u . s e / b i t s t r e a m / 2 0 7 7 / 3 9 6 0 4 / 1 / gupea_2077_39604_1.pdf.
  • Waldeck, Annika (2015. July). The ideology of ISIS –a motivation for Europeans to become foreign fighters? BA Thesis. Retrieved from RUDAR: http://rudar.ruc.dk/handle/1800/23885
  • Lippmann, Walter (1922). Public Opinion. New York: the MacmillanCompany
  • Watson, James; Hill, Anne (2012). Dictionary of Media and Communication Studies. New York: Bloomsbury Academic