بررسی ماهیت جهانی شدن و رابطه آن با نظام سلطه در اندیشه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

تبیین دیدگاه رهبران و متفکران بزرگ جهان اسلام در موضوع جهانی شدن جهت غنی سازی این بحث و تولید علم بومی و اتخاذ راهبردها و راهکارهای تعامل صحیح متناسب با شرایط ایران و جهان اسلام، ضروری به نظر می­رسد. هدف اصلی این پژوهش، کشف و بررسی ماهیت جهانی شدن، و رابطه آن با نظام سلطه از دیدگاه حضرت آیت­الله خامنه­ای است. با این هدف بیانات ایشان از خرداد 1368 تا آذرماه 1395 به عنوان جامعه آماری انتخاب و با روش تحلیل محتوای کیفی، الگوی رابطه نظام سلطه و جهانی شدن از دیدگاه حضرت آیت­الله خامنه­ای استخراج شد. از نظر ایشان جهانی شدن برنامه و طرحی از طرف سلطه­گران با هدف تسلط بر دنیا و در چهارچوب نظام سلطه قابل تحلیل و بررسی است. بنابراین جهانی شدن، بخشی از استعمار فرانوین برای تحمیل‏ سلطه آمریکا و قدرت­های غربی است، که امروزه آن را تحت عنوان یک تئوری نو و روشنفکرانه بر دنیا تحمیل می­کنند. نهایت اینکه جهانی شدن، تهدیدی علیه همه کشورها و ملت­های جهان است. البته ایشان معتقدند بر خلاف ادعای غربی­ها، جهانی شدن سرنوشت محتوم کشورها نیست و ملت ایران، مخالف نظام سلطه بوده و در مقابل سلطه­طلبی جهانى مقاومت می­کند.

کلیدواژه‌ها


  • اسدی، ناصر (1393)، «تحلیل گفتمانی سیاست خارجی آیت الله خامنه‌ای (گفتمان تعامل گرایی ضد نظام سلطه)»، دوفصلنامه پژوهش‌های سیاست اسلامی، شماره 5، ص 107-132.
  • افتخاری، اصغر (1381)، «هویت ملی و جهانی شدن»، بازتاب اندیشه، شماره 32.
  • آب نیکی، حسن (1393)، «جهانی شدن و بحران نفوذ در دولت جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه، پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)، شماره 16، ص 21-43.
  • تاجیک، محمد رضا و درویشی، فرهاد (1383)، «آرمان‌های انقلاب اسلامی در عصر جهانی شدن؛ چالش‌ها و واکنش‌ها»، فصلنامه جامعه شناسی ایران، دوره 5، شماره 3، 140-171.
  • جهان‌بین، فرزاد و معینی‌پور، مسعود (1392)، «فرآیند تحقق تمدن اسلامی از منظر حضرت آیت الله خامنه‌ای»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 39، ص 46-29.
  • چوپانی، یدالله (1388)، «پدیده جهانی شدن فرهنگ‌ها»، فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 3.
  • دهشیری، محمدرضا (1379)، «جهانی شدن و هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5.
  • دهشیری، محمدرضا و حسینی، سیدمحمدحسین (1394)، «تأثیر جهانی شدن بر معماری امنیتی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 25، ص 65-91.
  • رواسانی، شاپور (1384)، «جهانی شدن اقتصاد و هویت ملی؛ کوششی برای ارائه بدیل: جهانی شدن دموکراتیک»، در: مجموعه مقالات همایش هویت ملی و جهانی شدن، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
  • سجادی، عبدالقیوم (1381)، «اسلام و جهانی شدن»، فصلنامه کتاب نقد، شماره 24 و 25، ص 295-316.
  • شیرودی، مرتضی و عنبر، علیرضا (1394)، «محدوده‌های منازعه دو گفتمان جهانی شدن و اسلام سیاسی با تأکید بر آرای امام خمینی و سید قطب»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 12، ص 51 –
  • صباغ‌پور، علی اصغر (1381)، «جهانی شدن، حاکمیت ملی و تنوع قومی در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، شمارة 11.
  • فوزی، یحیی (1386)، «جهانی شدن و ارزشهای جهانی اسلام با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی»، فصلنامه متین، شماره 36، ص 119-128.
  • کروس، راب (1384)، «امپراتوری آمریکا و امپریالیسم فرهنگی»، نشریه سیاحت غرب، شماره 31.
  • گل محمدی، احمد (1379)، «فرهنگ: تهاجم، تبادل، تحول»، فصلنامه مطالعات ملّی؛ سال دوم، شمارة 6.
  • مسعودنیا، حسین (1392)، «بیداری اسلامی و جهانی شدن؛ پیامد یا پاسخ»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، شماره 15، ص 73-97.
  • میرمحمدی، داود (1381)، «جهانی شدن؛ ابعاد و رویکردها»، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، شمارة 11.
  • نامدار، مظفر و ضمیریان، محمدحسین (1390)، «مقام معظم رهبری و نظریه ساختاری روابط بین الملل در سیاست گذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 24، ص 101-130.
  • یاوری، وحید و سعیدی، علی و کشاورزیان، مهدی (1388)، «پیشرفت و عدالت در اندیشه حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری»، در: تبیین و تنظیم مبانی نظری پیشرفت و عدالت در برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، ج 1، تهران: موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
  • قرآن کریم
  • اسمیت، برایان کلایو (1380)، فهم سیاست جهان سوم: نظریه‌های توسعه و دگرگونی سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
  • ایمان، محمدتقی (1388)، مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • آشوری، داریوش (1387)، دانشنامه سیاسی، تهران: نشر مروارید.
  • آلبرو، مارتین (1381)، عصر جهانی، جامعه شناسی پدیده جهانی شدن، ترجمه نادر سالارزاده امیری، تهران، نشر آزاد اندیشان.
  • دوورژه، موریس (1367)، روش‌های علوم اجتماعی، ترجمه خسرو احمدی، تهران: امیرکبیر.
  • رابرتسون، رونالد (1385)، جهانی شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، ترجمه کمال پولادی، تهران: نشر ثالث.
  • راجر دی، ویمر و جوزف آر، دومینیک (۱۳۸۴)، تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمه کاووس سیدامامی، تهران: سروش.
  • راش، مایکل (1381)، جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: سمت.
  • رودی، کمیل (1387)، مدل دانشکده مرجع علمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی: دکتر غلامرضا گودرزی، دانشگاه امام صادق (ع).
  • سلیمی، حسین (1386)، نظریه‌های گوناگون درباره جهانی شدن، تهران: سمت.
  • سیدامامی، کاووس (1386)، پژوهش در علوم سیاسی؛ رویکردهای اثبات گرا، تفسیری و انتقادی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دانشگاه امام صادقعلیه السلام.
  • عزتی، مرتضی (1376)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، کاربرد در زمینه اقتصادی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  • کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات، جلد 1: جامعه شبکه‌ای، ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
  • کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات، جلد 2: قدرت، هویت، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: طرح نو.
  • گل محمدی، احمد (1386)، جهانی شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشر نی.
  • گلشنی، مهدی و غلامی، رضا (1387)، گزارش پژوهش ملی ایران و جهانی شدن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • گیدنز، آنتونی (1376)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  • گیدنز، آنتونی (1378)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  • لاتوش، سرژ (1379)، غربی سازی جهان، ترجمه امیررضایی، تهران: قصیده.
  • هلد، دیوید و آنتونی مک‌گرو (1382)، جهانی شدن و مخالفان آن، ترجمه عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
  • هولستی، آل. آر (1373)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  • خامنه‌ای، سیدعلی، نرم افزارحدیث ولایت: مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای، تهران: دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی).
  • خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در سایت khamenei.ir
  • Hirst, P and Thompson, G. (1996), Globalization in Question, London, Oxford polity.
  • Maddison, Angus. (1995). Monitoring the world Economy, 1820-1992, Washington, DC, Organization for Economic Cooperation and Development.
  • Ritzer, G (2011). The McDonaldization of society, Calif: Pine Forge Press.
  • Waters, Malkom (1995). Globalization, London, Routledge.