الگوی مفهومی دانشگاه اسلامی از منظر مقام معظم رهبری مد ظله العالی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت راهبردی دانش، دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دکتری مدیریت و پژوهشگر شورای عالی انقلاب فرهنگی

چکیده

اقتدار و مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران، جز در پناه به وجود آمدن نهادهای اسلامی و برخاسته از دغدغه­های انقلاب اسلامی محقق نمی‌شود. شناسایی ابعاد دانشگاه اسلامی گامی به سمت اصلاح نهاد دانشگاه برای تحقق اقتدار و مرجعیت علمی است. پژوهش حاضر که از نوع کیفی بوده و از راهبرد نظریه‌پردازی داده بنیاد استفاده شده، به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که دانشگاه مطلوب اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری مدظله‌العالی دارای چه ابعاد اصلی، سطوح تحلیلی و ساست گذاری، ملاحظات کلی و شاخص‌های اساسی است؟ برای این منظور، بیانات قابل‌دسترس معظم له در سایت الکترونیکی ایشان، مبنای کار قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در راهبرد نظریه‌پردازی داده بنیاد، سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی را شامل می‌شود. هم‌زمان با جمع‌آوری داده‌ها، کدگذاری باز بر روی آن‌ها انجام گردید و با بخش‌بندی داده‌ها و اطلاعات، مفاهیم و مقوله‌ها شکل گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مدل نهایی حرکت به سمت دانشگاه اسلامی مشتمل بر سه محور «دانشجوی انقلابی»، «استاد متقی و عالم» و «اهداف انقلاب اسلامی» است که در بستر هم­افزا و تکاملی اهداف، چشم­انداز و رسالت دانشگاه ارائه گردید. نوآوری و وجه تمایز این پژوهش، ترسیم نمایی جامع از دانشگاه اسلامی و برخاستن مدل از مضامین مستخرج از بیانات مقام معظم رهبری بوده و از دخالت دادن مدل­های پیش­ساخته در فرایند استخراج و دسته­بندی مضامین خودداری شده است.

کلیدواژه‌ها


  • ایمانی، مهدی و شریعتی، صدرالدین، (1390). نقش دانشگاه اسلامی- ایرانی در تولید علم دینی، دانشگاه اسلامی، سال پانزدهم، شماره 49.
  • پایا، علی، (1385)، دانشگاه، تفکر علمی، نوآوری و حیطه عمومی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1 تا 67.
  • حاجی پور، بهمن، بهادران شیروان، مصطفی (1391)، شایستگی‌های محوری دانشگاه مطلوب با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری، مدیریت در دانشگاه اسلامی، دوره 1، شماره 2، تابستان و پاییز 1391، صفحه 227-250.
  • خلیلی، امیر، (1376). تعریف دانشگاه اسلامی و راهکارهای اسلامی کردن دانشگاه، دانشگاه اسلامی، زمستان (3).
  • ذوالفقارزاده، محمد مهدی و سعدآبادی، علی اصغر، (1393). بازتعریف کارکردهای اصلی دانشگاه در جامعه بر اساس آرمان‌های اسلامی در اندیشه امام خمینی (ره)، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم (65).
  • رحمانی حسین، شاه حسینی، محمدعلی، پورعزت، علی اصغر (1392)، شناسایی شایستگی‌های مطلوب دانشجویان مقطع کارشناسی رشته مدیریت، با تمرکز بر رویکرد اسلامی- ایرانی (مطالعه موردی: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران)، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره 3، شماره 3 (پیاپی 8)، صفحه 412- 395.
  • سروقامت، حسین، (1382). نگاهی به یک دانشگاه اسلامی، دانشگاه اسلامی، تابستان و پاییز (18 و 19)
  • سلیمی، غلامرضا و کاظمی، محمد، (1389). دولت اسلامی زمینه‌ساز تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اولین همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
  • سلیمی، مصطفی، (1376). به‌سوی دانشگاه اسلامی، دانشگاه اسلامی، زمستان (3)
  • شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی شورای عالی انقلاب فرهنگی، (1390) پیش‌نویس سند دانشگاه اسلامی.
  • فضل‌اللهی، سیف‌الله، سید رضا زمانی ده یعقوبی (1390). راهکارهای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها با رویکردی به دیدگاه استادان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشگاه اسلامی، سال پانزدهم (1 (پیاپی 46))
  • مختاریان‌پور، مجید، (1391). طراحی الگوی ارزیابی سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه دکتری به راهنمایی: فتاح شریف‌زاده. دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (ره).
  • مروتی، سهراب، فتاحی، امیر، وحیدنیا، فرحناز (1392)، «دانشگاه مسئولیت‌پذیر و چشم‌انداز آن در آموزه‌های دینی»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، مقاله 5، دوره 2، شماره 5، بهار و تابستان 1392، صفحه 87-106
  • مهدی، رضا (1392)، «نظریه دانشگاه اسلامی: الگوی فرهنگی منتج از روش نظریه مبنایی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره 17، شماره 54، صفحه 27-50
  • میرزامحمدی، محمدحسن؛ فر مهینی فراهانی، محسن؛ یوزباشی، علیرضا؛ زرین، لیلا (1392)، شناسایی و اعتبارسنجی شاخص‌های استاد مطلوب دانشگاه اسلامی – ایرانی، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شماره 9، صفحه 563 تا 584)
  • نوروزی، خلیل، آزادی احمدآبادی، ج.، جوادی، م.، اکبرزاده، م.، اکبرزاده، ا. (1393 الف). تأمین مالی خیرانه دانشگاه‌ها: شناسایی الزامات و کژکارکردها (مطالعه موردی دانشگاه امام صادق (ع)). تحقیقات مالی-اسلامی، 167-196.
  • نوروزی، خلیل، باقری کنی، مصباح‌الهدی، آزادی احمدآبادی جواد، نوروزی، محمد (1391)، ارتقای قابلیت‌های پویا در دانشکده‌های مدیریت جمهوری اسلامی ایران (مورد مطالعه: دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع))، مدیریت در دانشگاه اسلامی، دوره 1، شماره 3، پاییز و زمستان 1391، صفحه 423-446
  • واعظی کمال، فدایی محمد (1394)، «بررسی و تبیین مؤلفه‌های مدیریت راهبردی دانشگاه اسلامی مبتنی بر الگوی اقتصاد مقاومتی»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، دوره 4، شماره 1، صفحه 58-39.
  • یمنی، محمد، (1388). دانشگاه سازگار شونده، مجموعه رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی).
  • Arif, M., & Kanwal, S. (2009). Acceptance of digital library among female students and effects of limited access of digital library on their performance in research work: A case of International Islamic University. The International Information & Library Review, 41(3), 122-128.
  • Bazargan, A. (2000). Internal evaluation as an approach to revitalize university systems: the case of the Islamic Republic of Iran. Higher education policy, 13(2), 173-180.
  • Bhatti, R. (2010). Information needs and information-seeking behaviour of faculty members at the Islamia University of Bahawalpur.
  • Boyatzis،E. (1998). Transforming qualitative information: thematic analysis and code development، Sage.
  • Braun, Virginia & Clarke, Victoria (2006). “Using thematic analysis in psychology”. Qualitative Research in Psychology. Vol 3: 77-101
  • El-Agez, T. M., Taya, S. A., & Afghjani, A. (2016). Research Article Characterization of PVK Polymeric Material Using Rotating Polarizer and Analyzer Ellipsometer with a Speed Ratio 1: 1
  • Fair, C. C. (2006). Islamic Education in Pakistan. United States Institute of Peace. Fair, C. C. (2006). Islamic Education in Pakistan. United States Institute of Peace.
  • Gańczak, M., Barss, P., Alfaresi, F., Almazrouei, S., Muraddad, A., & Al-Maskari, F. (2007). Break the silence: HIV/AIDS knowledge, attitudes, and educational needs among Arab university students in United Arab Emirates. Journal of Adolescent Health, 40(6), 572-e1.
  • Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Berlin: Aldine de Gruyter. Retrieved from http://books.google.de/books?id=rtiNK68Xt08C
  • Guion, R. M. (2002). Validity and reliability. Handbook of research methods in industrial and organizational psychology, 57-76.
  • Hasan, M. I., Murtini, T. W., & Sari, S. R. (2015). The Application of Sustainable Architecture In Islamic University. Advances in Environmental Biology, 9(23), 27-30.
  • Isa, R. A. M., Mustapha, N. H., Rahman, T. A. F. T. A., & Pisal, N. A. (2014). Vocabulary Learning Strategies: Differences Between Arabic and Non-Arabic Majoring Students at the International Islamic University Malaysia. Middle-East Journal of Scientific Research, 20, 28-32.
  • King, N. and C. Horrocks (2010). Interviews in qualitative research, SAGEPublications.
  • Karim, N. S. A., Zamzuri, N. H. A., & Nor, Y. M. (2009). Exploring the relationship between Internet ethics in university students and the big five model of personality. Computers & Education, 53(1), 86-93.
  • Leaman, O. (2013). History of Islamic philosophy. Routledge.
  • Majid, S., & Kassim, G. M. (2000). Information-seeking behaviour of international Islamic University Malaysia Law faculty members. Malaysian Journal of Library & information science, 5(2), 1-17.
  • Mohamed Osman, A., Hassan, F. A., & Ahmad, N. (2014). International University of Africa University and International Islamic University Malaysia: educational reality.
  • Mowery, D & Sampat, B (2004). Universities in National Innovation System, Oxford University Press, p. 209-239.
  • Naeem, K. (2016). FINANCIAL LITERACY OF SOCIAL SCIENCES STUDENTS: A CASE STUDY OF INTERNATIONAL ISLAMIC UNIVERSITY-ISLAMABAD. IJAEDU-International E-Journal of Advances in Education, 2(5), 326-331.
  • Opatokun, K. A., Hasim, C. N., & Hassan, S. S. S. (2013). AUTHENTIC LEADERSHIP IN HIGHER LEARNING INSTITUTION: A CASE STUDY OF INTERNATIONAL ISLAMIC UNIVERSITY MALAYSIA (IIUM). International Journal of Leadership Studies, 8(1), 49-66.
  • Simon, M. K. (2011). Validity and reliability in qualitative studies (Doctoral dissertation, Dissertation and scholarly research: Recipes for success. Seattle, WA: Dissertation Success, LLC).
  • Strauss, A. L. (1994). Qualitative Analysis for Social Scientists. England: Cambridge University Press.
  • Strauss, A. L., & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Los Angeles: Sage
  • streubert, h. J., & carpenter, d. r. (2011). Qualitative Research In Nursing Advancing Humanistic Imperative. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
  • Xue, L (2006). Universities in Chain’s National Innovation System, Presented at the Second International Colloquium on Research and Higher Education Policy UNESCO Headquarters, Paris.
  • Yani, A., Ahmed, I. S., Sahrir, M. S., Muritala, Y. T., & Kama, N. (2014). An Analysis on Common Syntactical Errors in an Arabic Speech Discourse: A Case Study in International Islamic University Malaysia. US-China Education Review B, 4(10), 740-748.
  • Yvonne, E. D. (2001). A synthesis technique for grounded theory data analysis. Journal of Advanced Nursing, 654-663.