استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
جهانیشدن پدیدهای گسترده و شعار روزمرهای است که بهسرعت زندگی بسیاری از مردم جهان را تحت تأثیر قرار داده است. این پدیده در نواحی شهری و روستایی دارای تأثیرات متفاوتی است اما اثرات آن بر جوامع روستایی بسیار متنوع و عمیق است. جوامع روستایی اثرات جهانیشدن را بهطور خاص تجربه میکنند. برای کاهش اثرات منفی جهانیشدن در محیطهای روستایی کشور نیاز به مدیریت فرآیند جهانیشدن روستاها هست. بر این اساس هدف این مطالعه شناسایی و استخراج راهبردهای مدیریت جهانیشدن در فضاهای روستایی ایران هست. برای دستیابی به این هدف از روششناسی توصیفی- تحلیلی با استفاده از مدل SWOT برای تدوین راهبردها و ماتریس ارزیابی کمی QSPM برای رتبهبندی راهبردهای بهره گرفته شده است. سطح مطالعه ملی بوده و لذا جامعه آماری تحقیق، 42 نفر از متخصصان و خبرگان مطالعات روستایی در دانشگاههای کشور هست که با روش تصادفی برای جمعآوری دادهها از طریق پرسشنامه انتخاب شدهاند. نتایج بهدستآمده از طریق تحلیل نظرات خبرگان نشان داده که در وضع موجود راهبرد بازنگری/ محافظ کارانه با 8 استراتژی بهعنوان راهبرد کانونی مورد تأکید برای مدیریت جهانیشدن روستاها در کشور هست. همچنین ارزیابی کمی استراتژیها نیز نشان داد که راهبرد «زمینهسازی برای بهکارگیری فناوریهای مناسب با محیطهای روستایی درزمینهٔ تولید» با مجموع نمره جذابیت 523/3 دارای بالاترین اولویت برای اقدام هست. البته قابلذکر است که راهبرد کانونی محافظ کارانه برای بازه زمانی برنامهریزی کوتاهمدت پیشبینیشده و برای بلندمدت نیاز به اتخاذ راهبرد تهاجمی درزمینهٔ جهانیشدن روستاها در کشور است تا روستاها بتوانند همگام با تحولات جهانی حرکت کرده و شکافهای توسعه در کشور به حداقل ممکن کاهش یابد
تاملیسون، جان (1381) جهانیشدن و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
رابرتسون، رونالد (1380) جهانیشدن، تئوریهای اجتماعی و فرهنگ جهانی؛ ترجمه کمال پولادی؛ تهران: نشر ثالث.
ساسن، ساسکیا، (1389)، جامعهشناسی جهانیشدن، ترجمه مسعود کرباسیان، تهران، نشر چشمه، چاپ اول.
فرد، آر، دیوید (1379)؛ مدیریت استراتژیک؛ ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
گل محمدی، احمد (1381) جهانیشدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشر نی.
مارفیلت، فیل (1380) «جهانیشدن و فعال گرایی مذهبی»؛ مترجم حسن نورائی بیدخت؛ جهانیشدن و جهان سوم؛ تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
واترز، ماکلوم (1379) جهانیشدن؛ ترجمه اسماعیل مردانی گیوی و سیاوش مریدی. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
وودز، مایکل، (1390)، جغرافیای روستایی (فرایندها، واکنشها و تجربههای باز ساخت روستایی)، ترجمه محمدرضا رضوانی و صامت فرهادی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
Alston, M. (2007), Globalisation, rural restructuring and health service delivery in Australia: policy failure and the role of social work? Health and social care in the community, 15(3), 195-202
Azizi, Jafar; Taimoori, Seyed Rahim; Papzan, Abdolhamid and Allahyari, Mohammad Sadegh (2011); The Impacts of Globalization on Rural Communities of Kermanshah Township, Iran; Life Science Journal, 2011;8(1), pp: 13-19, http://www.lifesciencesite.com.
Lampič, Barbara, Mrak, Irena, Slavič, Irma Potočnik (2012); the impacts of globalization in rural areas of slovenia: examples from the pomurje and goriška regions; Geografski vestnik 84-1, 2012, 151–162.
Manjunatha K. (2014); impact of Globalization on Indian Rural and Urban Life; International Journal of Engineering and Management Sciences. VOL.5 (4) 2014:274-276.
Manjunatha K. (2014); Impact Of Globalization On Indian Rural And Urban Life; international journal of engineering and management sciences, VOL.5 (4) 2014: 274- 276.
Marsden, T. (1999), Rural Futures: The Consumption Countryside and its Regulation, European society for rural sociology, Vol.39, No.4
Nugroho, Y. (2010), Localizing The Global, Globalizing The Local: The Role Of The Internet In Shaping Globalisation Discourse In Indonesian NGOs, Journal of International Development, (www.interscience.wiley.com) DOI: 10.1002/jid.1733
Oliver, T. & Jenkins, T. (2003), Sustaining Rural Landscapes: the role of integrated tourism, Landscape Research, Vol. 28, No. 3
P, (2001), rural policy lessons from OECD countries, international regional science review, 24,1:134-145
Reddy, Deva Eswara (2007); Impact of Globalization on Small Farmers Worldwide: Implications on Information Transfer; World Library and in Formation Congress: 73rd IFLA General Conference and Council: 19-23 August 2007, Durban, South Africa, http://www.ifla.org/iv/ifla73/index.htm.
Woods Michael (2013); rural development, globalization and european regional policy: perspectives from the derreg project; Geographia Polonica, Volume 86, Issue 2, pp. 99-109. http://dx.doi.org./10.7163/GPol.2013.11
Scholte, J.A. (2008), Defining globalization, the world economy, Blackwell publishing
D. Malcolm(2001), “ Reaching the rural poor in a globalizing world,” the world bank, washington D. C. www.un.org/ esa /socdev /poverty /paper_bale.pdf
Christian Bonte and al (1998),”Agriculture and globalization: The evolving role of agricultural research,”www.isnar. cgiar. org/publications/ books/ globalization.htm
Katsiaouni, Olympios, Gorniak, Jaroslow(2001), “ Globalization and rural poverty in transition econimies,” Division for Social policy and development,United State,New york.www.un.org /esa /socdev /poverty /paper_gorkat.pdf
Rafael.V(2001),” The impact of globalization on the rural sector,” KMP-peasant movement of the philippines.www. publiceyendavos. ch/archiv/vm_ 28_ 01_ 01.htm
Sumner Jennifer (2001),” Challenges to sustainability: The impacts of corporate of globalization on rural communities,” Rural extension studies, University of Guelph.www.uoguelph.ca/~csext/cse%202001%20archeive/papers/jennifersumner.pdf