تبیین جامعه‌شناختی تاثیر شبکه‌های اجتماعی (مجازی) بر امنیت مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: شهروندان تهرانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، ایران

3 استادیار

چکیده

مشارکت سیاسی از مهم‌ترین ارکان نظام‌های سیاسی است در این میان امنیت مشارکت سیاسی نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. شبکه‌های اجتماعی مجازی به علت قدرت بسیج‌کنندگی و تاثیرگذاری بر افکار عمومی می‌توانند امنیت مشارکت سیاسی را تحت تأثیر قرار دهند. در واقع فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مجازی به عنوان ابزارهای مهم در تهدید نرم محسوب می‌شوند که می‌توانند بر شکاف بین نخبگان و حاکمیت با مردم و جهت‌دهی به افکار عمومی موثر باشند. پژوهش حاضر به لحاظ روشی، پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کلیه افراد بالای 18 ساکن شهر تهران بودند. روش نمونه‌گیری، خوشه‌ای چند مرحله‌ای و تصادفی بود، حجم نمونه براساس فرمول کوکران براساس جمعیت بالای 18 سال هر منطقه مجموعاً 1913 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه در طیف لیکرت بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart Pls نیز استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد؛ بین شبکه‌های اجتماعی (مجازی) با امنیت مشارکت سیاسی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. بین شبکه‌های اجتماعی (مجازی) با آگاهی اجتماعی و مطالبه‌گری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. بین آگاهی اجتماعی و مطالبه‌گری با امنیت مشارکت سیاسی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. نتیجه این که شبکه‌های اجتماعی به علت کارکردهای اطلاع‌رسانی، انتشار انواع اخبار، و سرعت انتشار و نیز قابلیت‌هایی نظیر تاثیرگذاری بر افکار عمومی، جهت‌دهی به جریان‌های عمومی جامعه و حساس‌سازی جامعه نسبت به مسائل مختلف نقش مهمی در آگاهی اجتماعی-سیاسی، امنیت در حوزه مشارکت سیاسی و مطالبات اجتماعی دارند.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    منابع فارسی

    • اسدی­فرد، محمد؛ هندیانی، عبداله؛ درویشی، صیاد (1392). نقش تهدیدهای نرم شبکه های اجتماعی در ماموریت های اطلاعاتی و جنایی پلیس. نشریه: پژوهش های اطلاعاتی و جنایی. 8 (3): 112-93.
    • اکبری، اسحاق و اکبری، احسان و موسوی، سیدسعید و فارسی، محمد (1399). فرصت‌ها و تهدیدات شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران، کنفرانس بین المللی فقه، حقوق، روانشناسی و علوم تربیتی در ایران و جهان اسلام، کرج.
    • امیدی شهرکی، مجید و جلال پور، شیوا (1397). بررسی و ارزیابی نقش احزاب در میزان توسعه یافتگی سیاسی (مطالعه موردی تاریخ معاصر ایران)، کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روانشناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی - اجتماعی، خوى.
    • جهانگیری، مسعود (1394). توسعه سیاسی و موانع آن در ایران و کشورهای خاور میانه، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران.
    • داودی دهاقانی، ابراهیم، (1397). شناسایی مولفه‌های فرهنگی تهدید نرم با رویکرد انتظامی. فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی، دوره: 20، شماره: 3.
    • رجبی، روشنک و هاشمی، شهناز (1400). تأثیر محتوای شبکه‌های اجتماعی بر احساس مسئولیت اجتماعی شهروندان، نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
    • شجاعی، حسن و فرهادی، صادق و کیانی، سارا (1400). فراتحلیل رابطه آگاهی اجتماعی با مشارکت سیاسی، نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
    • صفایی، صفی اله و زارعی مرام، محمدحسین (1398). بررسی عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر احساس آرامش و امنیت اجتماعی زنان دانشگاه پیام نور همدان، سومین کنفرانس ملی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اجتماعی، تهران.
    • عسکری پور، حبیب (1395). گفتمان دولت یازدهم و توسعه سیاسی در ایران با تاکید بر گفتمان سیاست خارجی در فرایند توافق هسته‌ای با استفاده از نظریه لاکلا – موف، نخستین کنگره بین المللی جامع علوم سیاسی ایران.
    • عیوضی، محمدرحیم و نوریان، احمد (1400). بررسی روندهای آینده شبکه‌های اجتماعی و تاثیرات آن بر امنیت ملی. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، دوره: 5، شماره: 17.
    • فخرسعادت، زهره (1398). نقش شبکه‌های اجتماعی به عنوان تهدیدی نوپدید بر تضعیف بنیان خانواده و امنیت عمومی، دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی، اردبیل.
    • قطب، آیداسادات و خاکپور، امین (1395). تحلیل عوامل مؤثر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری نمونه موردی: محله چیذر تهران، همایش بین المللی زنان و زندگی شهری، تهران.
    • گودرزی، رؤیا و نجفعلی نسب، معزز و رفیعی، رضا (1397). بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر توسعه‌ی امنیت فرهنگی و اجتماعی شهر تهران (منطقه هجده)، چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران.
    • مهاجرانی، علی اصغر و گلستان، زهرا و امیری میکال، صدیقه (1394). بررسی عوامل مؤثر بر امنیت و احساس امنیت اجتماعی زنان، دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، مشهد.
    • ناصری زاده، سیدعلی (1399). بررسی رابطه بین میزان حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی با مسائل سیاسی و امنیتی، دومین همایش ملی امنیت اقتدار و پیشرفت، تهران.

    منابع انگلیسی

    • Batista, Catia. Seither, Julia. Vicente, Pedro C. (2019). Do migrant social networks shape political attitudes and behavior at home?, World Development, Volume 117, 2019, Pages 328-343, ISSN 0305-750X, https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2019.01.019.
    • Biavaschi, Costanza and Giulietti, Corrado and Zenou, Yves (2021). Social Networks and (Political) Assimilation in the Age of Mass Migration (May 22, 2021). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3851123 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3851123
    • Bohórquez, G. y Rueda, O. (2019). JYouth and political participation in Colombia's east: the role of social networks and the mass media. Revista de la Facultad de Derecho y Ciencias Políticas, 49 (130),pp. 175-201. doi: http://dx.doi.org/10.18566/rfdcp.v49n130.a08
    • Ikani, Nikki (2020) European foreign policy in times of crisis: a political development lens, Journal of European Integration, 42:5, 767-782, DOI: 10.1080/07036337.2020.1792467.
    • Kassaye Nigusie W.M., Ivkina N.V. (2020). Features of the Political Development of Africa in the Postcolonial Period // Vestnik RUDN. International Relations. - 2020. - Vol. 20. - N. 1. - P. 22-38. doi: 22363/2313-0660-2020-20-1-22-38
    • Kaur D., Uslu S., Durresi A. (2019) Trust-Based Security Mechanism for Detecting Clusters of Fake Users in Social Networks. In: Barolli L., Takizawa M., Xhafa F., Enokido T. (eds) Web, Artificial Intelligence and Network Applications. WAINA 2019. Advances in Intelligent Systems and Computing, vol 927.
    • Li B, Fu X, Yue K, Liu L, Liu L and Feng Y. (2020). PoW-Based Sybil Attack Resistant Model for P2P Reputation Systems Blockchain and Trustworthy Systems. 10.1007/978-981-15-9213-3_13, (166-177),.
    • Łopaciuk-Gonczaryk, Beata. (2019). "Does Participation in Social Networks Foster Trust and Respect for Other People—Evidence from Poland" Sustainability 11, no. 6: 1733. https://doi.org/10.3390/su11061733.
    • McSwiney, Jordan (2020) Social networks and digital organization: far right parties at the 2019 Australian federal election, Information, Communication & Society, DOI: 10.1080/1369118X.2020.1757132.
    • Mylonas, Harris. (2020). Greece: Political Developments and Data in 2019. European Journal of Political Research Political Data Yearbook. 59. 1-14. 1111/2047-8852.12299.
    • Rodica, Ciobanu, and Rosca Mariana. (2020). “Moldovan diaspora’s Social Networks: Political Mobilization and Participation”. Central and Eastern European EDem and EGov Days 338 (July):323-34. https://doi.org/10.24989/ocg.338.26.
    • Schneider M.K. (2020) Election Security: Increasing Election Integrity by Improving Cyber security. In: Brown M., Hale K., King B. (eds) The Future of Election Administration. Elections, Voting, Technology. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-14947-5_14.
    • Thiry, L. (2020). Does the use of social networks by the European Parliament during the 2019 election campaign decrease the democratic deficit? (Unpublished master's thesis). Université de Liège, Liège, Belgique. Retrieved from https://matheo.uliege.be/handle/2268.2/10844.
    • Valenzuela, Sebastián. Daniel Halpern, James E. Katz & Juan Pablo Miranda (2019). The Paradox of Participation versus Misinformation: Social Media, Political Engagement, and the Spread of Misinformation, Digital Journalism, And 7:6, 802-823, DOI: 10.1080/21670811.2019.1623701.
    • Wang Hong-Jiao and Wu Chi-Hua (2020). Research and Design for Hotel Security Experience for Women Traveling Alone. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering.