چارچوب یکپارچه ارزیابی آینده محور سیاست‌های کلی نظام ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی با رویکرد مدیریت پروژه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

2 دانشیار گروه آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)(نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمین(ره)

4 استادیار گروه آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

چکیده

سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران مجموعه‌ای از راهبردها کلان نظام برای تحقق آرمان‌ها و حاوی اصولی است که آرمان‌های آینده را به مفاهیم اجرایی نزدیک می‌کند، لذا ارزیابی نتایج و تأثیرات این سیاست‌ها بر ارکان نظام برنامه‌ای کشور با رویکردی آینده محور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا مقاله حاضر به دنبال ارائه یک چارچوب یکپارچه ارزیابی آینده- محور سیاست‌های کلی نظام ابلاغی مقام معظم رهبری است. در مرحله اول با رویکرد اکتشافی- تطبیقی و با بررسی ادبیات پژوهشی در حوزه ارزیابی آینده‌نگاری راهبردی و مدیریت پروژه، مهمترین مولفه‌های چارچوب ارزیابی آینده‌محور شناسایی و به سه مرحله پیش ارزیابی، ارزیابی اصلی و پسا ارزیابی طبقه بندی شدند. سپس با استفاده از روش دلفی و مراجعه به نخبگان و کسب نظر آنها در طی سه دور دلفی اعتبار‌سنجی و چارچوب نهایی تحقیق طراحی شد. جمع آوری داده با استفاده از روش پیمایش انجام شده است و جامعه آماری پژوهش متخصصان و خبرگان حوزه سیاستگذاری، آینده پژوهی بوده اند. بر اساس یافته‌های تحقیق، چارچوب ارزیابی آینده‌محور در 9 مرحله شناسایی شده و 29 مولفه موثر بر ارزیابی آینده‌محور سیاست‌های ابلاغی با مقدار ضریب توافق کندال 804/0 بین صاحب‌نظران اجماع و توافق حاصل شد. همچنین بررسی نظرات خبرگان درباره عوامل موثر بر چارچوب ارزیابی با آزمون فریدمن، نشان می‌دهد که مرحله پسا ارزیابی با میانگین 3.54، مرحله ارزیابی اصلی با میانگین 3.26 و مرحله پیش ارزیابی با میانگین رتبه 3.16 بـه ترتیــب بااهمیت‌ترین مراحل چارچوب ارزیابی آینده محور هستند. در پایان بر اساس یافته‌های پژوهش، توصیه‌های سیاستی ارائه‌شده است

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • احمدی، فضل‌الله، نصیریانی، خدیجه و اباذری، پروانه (1387). تکنیک دلفی: ابزاری در تحقیق. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شماره 8، 175-185.
  • احمدی، نسیبه (1388). معرفی و نقد و بررسی دلفی. نشریه علوم اجتماعی، شماره 22، صص 100-108.
  • الوانی، سید مهدی؛ شریف‌زاده، فتاح (1391). فرایند خط‌مشی گذاری عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  • پیروزمند، علیرضا (1393). نظریه بنیادین در مناسبات دین و فرهنگ. تهران: دفتر نشر معارف.
  • رحیمی، غفور (1385). ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان. مجله تدبیر. 173، ص 45-41.
  • سرمد؛ زهره، بازرگان، عباس، حجازی، الهه (1384). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری (چاپ دهم) تهران: نشر آگه.
  • شیروانی ناغانی، مسلم؛ عیوضی، محمد رحیم؛ قاسمی، حاکم (1396). چیستی و چرایی مفهوم میان‌رشته‌ای آینده‌نگاری راهبردی در فرارشته آینده‌پژوهی، فصلنامه مطالعات بین رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 9، شماره 3، ص 1-24.
  • عادلی، علیرضا (1391)، ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در برقراری نظم و امنیت شهرستان بم با رویکرد مدیریت بحران، مطالعات مدیریت انتظامی، سال هفتم، شماره 2، ص 253-281.
  • غلامی، علی؛ بهادری جهرمی، علی (1392). مفهوم، ماهیت و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام، مجله دانش حقوق عمومی، سال دوم، شماره 3.
  • کشاورزترک، عین‌الله؛ نیکویه، مهدی (1395). ارائه مدل یکپارچه ارزیابی و مدیریت پروژه‌های آینده‌نگاری راهبردی در سطوح ملی و سازمانی، فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه تهران، دوره 2، شماره 4، ص 47-69.
  • Amanatidou, E. (2014). Beyond the veil—The real value of Foresight. Technological Forecasting and Social Change, 87, 274-291.
  • Amanatidou, E. (2017). Foresight process impacts: Beyond any official targets, foresight is bound to serve democracy. Futures, 85, 1-13.
  • Amanatidou, E., & Guy, K. (2008). Interpreting foresight process impacts: steps towards the development of a framework conceptualising the dynamics of ‘foresight systems’. Technological Forecasting and Social Change, 75(4), 539-557
  • Atilla Öner, M., & Göl Beşer, S. (2011). Assessment of corporate foresight project results: case of a multinational company in Turkey. foresight, 13(2), 49-63.
  • Attri, R., Dev, N., & Sharma, V. (2013). Interpretive structural modelling (ISM) approach: an overview. Research Journal of Management Sciences, 2319, 1171.
  • Bezold, C. (2010). Lessons from using scenarios for strategic foresight. Technological Forecasting and Social Change, 77(9), 1513-1518.
  • Cairns, G., & Wright, G. (2018). Advanced Methods in Scenario Development: Uncovering Causality and Using the Delphi Method. In Scenario Thinking (pp. 141-154). Palgrave Macmillan, Cham.
  • Calof, J., & Smith, J. E. (2012). Foresight impacts from around the world: a special issue. Foresight, 14(1), 5-14.
  • Dalkey, N. C. (2018). Delphi. In An introduction to technological forecasting (pp. 25-30). Routledge.
  • Destatte, P. (2007, September). Evaluation of Foresight: how to take long term impacts into consideration. In FOR-LEARN Mutual Learning Workshop-Evaluation of Foresight, Brussels.
  • Georghiou, L., & Keenan, M. (2006). Evaluation of national foresight activities: Assessing rationale, process and impact. Technological Forecasting and Social Change, 73(7), 761-777.
  • Georghiou, L., & Keenan, M. (2008). 16. Evaluation and Impact of Foresight. The Handbook of technology foresight: concepts and practice, 376.
  • Godet, M., & Durance, P. (2011). Strategic foresight for corporate and regional development. Paris: Dunod.
  • Hafezi, R., Malekifar, S., & Akhavan, A. (2018). Analyzing Iran’s science and technology foresight programs: recommendations for further practices. foresight, 20(3), 312-331.
  • Johnston, R. (2012). Developing the capacity to assess the impact of foresight. Foresight, 14(1), 56-68.
  • Kennedy, H. P. (2004). Enhancing Delphi research: methods and results. Journal of advanced nursing, 45(5), 504-511.
  • Larson, E. W., & Gray, C. F. (2015). A Guide to the Project Management Body of Knowledge: PMBOK (®) Guide. Project Management Institute
  • Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity 1. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
  • Makarova, E., & Sokolova, A. (2014). Foresight evaluation: lessons from project management. foresight, 16(1), 75-91.
  • Meissner, D. (2012). Results and impact of national Foresight-studies. Futures, 44(10), 905-913.
  • Meissner, D., Gokhberg, L., & Sokolov, A. (Eds.). (2013). Science, technology and innovation policy for the future: potentials and limits of foresight studies. Springer Science & Business Media.
  • Miles, I. (2012). Dynamic foresight evaluation. Foresight, 14(1), 69-81.
  • Phillips, J. J., Bothell, T. W., & Snead, G. L. (2002). The project management scorecard: Measuring the success of project management solutions. Routledge.
  • Remer, D. S., & Nieto, A. P. (1995). A compendium and comparison of 25 project evaluation techniques. Part 1: Net present value and rate of return methods. International journal of production economics, 42(1), 79-96.
  • Rijkens-Klomp, N. Duin van der, P.(2011),―Evaluating Local Public Foresight Studies From A User Perspective‖, paper presented at the 4th International Seville Conference on Future-Oriented Technology Analysis (FTA), 12-13 May, Seville, Spain.
  • Rijkens-Klomp, N., & Van Der Duin, P. (2014). Evaluating local and national public foresight studies from a user perspective. Futures, 59, 18-26.
  • Schmidt, R. C. (1997). Managing Delphi surveys using nonparametric statistical techniques. decision Sciences, 28(3), 763-774.
  • Schoen, A., Könnölä, T., Warnke, P., Barré, R., & Kuhlmann, S. (2011). Tailoring Foresight to field specificities. Futures, 43(3), 232-242.
  • Sokolova, A. (2013). The integrated approach for foresight evaluation: the Russian case. Higher School of Economics Research Paper No. WP BRP, 20.
  • Sokolova, A. (2015). An integrated approach for the evaluation of national foresight: the Russian case. Technological Forecasting and Social Change, 101, 216-225.
  • Treasury, H. M. S. (2003). The green book: appraisal and evaluation in central government.
  • Van der Steen, M., & Van der Duin, P. (2012). Learning ahead of time: how evaluation of foresight may add to increased trust, organizational learning and future oriented policy and strategy. Futures, 44(5), 487-493
  • Westat, J.F. (2002), The 2002 User-Friendly Handbook for Project Evaluation, NSF publication.
  • Zarinpoush, F. (2006). Project evaluation guide for nonprofit organizations: Fundamental methods and steps for conducting project evaluation. Imagine Canada.
مطالعات راهبردی بسیج
دوره 22، شماره 82
737
اردیبهشت 1398
صفحه 33-62

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار