عوامل مؤثر بر صادرات صنعتی ایران در راستای اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

لازمه تحقق تنوع سازی صادرات، به عنوان یکی از اهداف سیاست­های کلی اقتصاد مقاومتی، شناسایی مزیت­های صادراتی هر بخش است. یکی از عوامل ایجاد کننده مزیت صادراتی به ویژه در بخش صنعت، حجم تقاضای بازار داخلی است، که نقش بسزایی در ارتقاء رقابت­پذیری صنایع در بازارهای بین­المللی ایفا می­کند. مطالعه حاضر بر آن است با استفاده از داده­های سطح کدهای دو رقمی ISIC ایران و 41 کشور عمده تجاری، روش اقتصاد سنجی داده‌های ترکیبی و حداقل مربعات معمولی، به بررسی عوامل موثر بر صادرات نسبی صنعتی ایران در راستای اقتصاد مقاومتی طی دوره زمانی 2014-2000 بپردازد، نتایج نشان می‌دهد اثر بازار داخلی در 17  بخش از 21 بخش مورد مطالعه مثبت بوده، و تنها در 6 بخش این اثر از نظر آماری معنادار است. لذا می‌توان با حمایت موثر از بخش‌های دارای اثر بازار داخلی براساس بند 10 اقتصاد مقاومتی، زمینه را برای افزایش صادرات نسبی و ثبات درآمد ارزی فراهم نمود. در این راستا تمرکز بر بازار کشورهای همسایه از طریق قراردادهای تجاری ترجیحی گامی موثر برای افزایش صادرات نسبی است.

کلیدواژه‌ها


  • افشاری، زهرا و سلیمانی موحد، مریم (1389)، آزمون تئوری هکشر- اوهلین- ساموئلسن در تجارت درون صنعت )رویکرد داد ههای ترکیبی پویا(، فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره 54 ، 23 - 1
  • تشکینی، احمد و سوری، امیررضا (1391)، تحلیل عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعتی بخش خدمات ایران با بلوک های منطقه ای، فصلنامه تحقیقات مدل سازی اقتصادی، شماره 10 ، 177 - 153
  • حافظیه، علی اکبر، گلی، یونس و مصطفی علمی مقدم (1396)، شناسایی عوامل مؤثر بر متنوع سازی صادرات به عنوان سیاست مطلوب اقتصاد مقاومتی، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، شماره 75
  • راسخی، سعید (1386)، عوامل تعیین کننده خاص کشوری انواع تجارت درون صنعت کشورهای درحال توسعه با تأکید بر ایران، پژوهش نامه بازرگانی، شماره 45 ، 244 - 221
  • راسخی، سعید و مریم حق جو (1394)، آزمون فرضیه یادگیری ضمن صادرات: مطالعه موردی برای صنایع کارخانه ای ایران، فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، شماره 73 ، 68 - 53
  • ژاله رجبی، میترا، مقدسی، رضا واسلامی، محمدرضا (1395)، بررسی اثر سیاست گذاری دوجانبه  ایران )مقایسه تجارت کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه(، سیاست گذاری اقتصادی، شماره 17 ، 27 - 1
  • طاهرپور جواد و سارا امیری (1397)، جایگاه آسیب پذیری و تاب آوری اقتصادی ایران در بین کشورهای نفتی، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 93:148 - 121
  • کفایی، سید محمدعلی، فرهاد، دژپسند و سیاوش گلزاریان (1389)، مجله اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، شماره 1، 150 - 131
  • گوگردچیان، احمد، سید کمیل، طیبی و امین الله قائدیان (1393)،اثر ساختار بازار بر تجارت درون صنعت ایران و شرکای تجاری ) 2006 - 1997 (، فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، شماره 12 ، 72 - 59 .
  • هراتی، جواد، مهدی، بهراد امین و ساناز کهرازه (1393)، بررسی عوامل مؤثر برصادرات ایران )کاربرد الگوی جاذبه(، فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، شماره 21 ، 46 - 29
  • یزدا نپرست، زهرا، مصطفی کریم زاده،ا حمد سیفی و محمدعلی فلاحی (1394)، آزمون تجربی نظریه لیندر در الگوی تجارت خارجی ایران، فصلنامه پژوه شها و سیاست های اقتصادی، شماره 76.
  • amiti,m(1998). inter - industry trade in manufanctures: does country size matter?. Journal of International Economics, 44(2),231-255. Chicago
  • Bergstrand, J. H. (1989). The generalized gravity equation,monopolistic competition, and the facto proportions theory in international trade. The review of economics and statistics, 143-153.
  • Costinot, A., Donaldson, D., Kyle, M., & Williams, H. (2016).The more we die, the more we sell? a simple test of the homemarketeffect (No. w22538). National Bureau of Economic Research.
  • Davis, D. R., & Weinstein, D. E. (1999). Economic geography and regional production structure: an empirical investigation. European economic review, 43(2), 379-407.
  • Davis, D. R., & Weinstein, D. E. (2003). Market access, economic geography and comparative advantage: an empirical test. Journal of International Economics, 59(1), 1-23.
  • Desmet, K., & Parente, S. L. (2010). Bigger is better: market size, demand elasticity, and innovation. International Economic Review, 51(2), 319-333.
  • Hanson, G. H., & Xiang, C. (2004). The Home-Market Effect and Bilateral Trade Patterns. American Economic Review, 94(4),1108-1129.
  • Head, K., & Ries, J. (2001). Increasing returns versus national product differentiation as an explanation for the pattern of US Canada trade. American Economic Review, 858-876.
  • Helpman, E., & Krugman, P. R. (1985). Market structure and foreign trade: Increasing returns, imperfec competition, and the international economy. MIT press.
  • Huang, Y. Y., Lee, C. T., & Huang, D. S. (2014). Home market effects in the Chamberlinian–Ricardian world. Bulletin of Economic Research, 66(S1).
  • Matthee, M., & Naudé, W. (2008). The determinants of regional manufactured exports from a developing country. International Regional Science Review, 31(4), 343-358.
  • Feenstra, R. C., Markusen, J. A., & Rose, A. K. (1998). Understanding the home market effect and the gravity equation The role of differentiating goods (No. w6804). National bureau of economic research.
  • Greene, W. (2013). Export Potential for US Advanced Technology Goods to India Using a Gravity Model Approach. US International Trade Commission, Working Paper, (2013-03B), 1-43.
  • Krugman, Paul R. (1980) “Scale Economies, Product Differentiation, and the Pattern of Trade, American Economic Review, 70, 950-959.
  • Li, H., Qi, F., & Zhang, S. (2012). Home Market Effects of Foreign Trade in China's Manufacturing Sector: Analysis Using International Standard Industry Classification Panel Data. China & World Economy, 20(3), 1-15.
  • Matsuyama, K. (2017). Geographical advantage: Home market effect in a multi-region world. Research in Economics, 71(4): 740-758.
  • Organization for Economic Co-Operation and Development,http://stats.oecd.org/
  • Pires, A. J. G. (2013). Home market effects with endogenous costs of production. Journal of Urban Economics, 74, 47-58.
  • Schumacher, D. (2003). Home market and traditional effects of comparative advantage in a gravity approach (No. 344). DIW Discussion Papers.
  • Schumacher, D., & Siliverstovs, B. (2006). Home-market and factor-endowment effects in a gravity approach. Review of World Economics, 142(2), 330-353.