شناسایی و سطح‌بندی مؤلفه‌های فرهنگ‌سازمانی جهادی در سازمان‌های مردم‌نهاد فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته معارف و مدیریت صنعتی، دانشگاه امام صادق علیه السلام

2 کارشناس ارشد رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه السلام

3 استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

هدف مقاله، استخراج و سطح‌بندی مؤلفه‌های فرهنگ‌جهادی در سازمان‌های مردم‌نهاد فرهنگی است. نوع تحقیق ترکیبی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و روش ساختاری-تفسیری(ISM) می‌باشد. بدین منظور تمامی متون پیشینه، مطالعه و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه‌های فرهنگ‌جهادی در سازمان‌های مردم‌نهاد فرهنگی، استخراج‌شده و با نظر خبرگان، صحه‌گذاری شده‌اند. سپس به‌وسیله روش ساختاری-تفسیری، این مؤلفه‌ها سطح‌بندی شده‌اند. از بررسی متون مربوط به فرهنگ جهادی، هفت مؤلفه، ولائی‌بودن، سبک زندگی یکپارچه جهادی، پاسخگویی به نیازهای انقلاب و کشور، مردمی‌بودن، خصائص اخلاقی، علم‌مداری و تشکیلاتی‌بودن، استخراج گردید. براساس یافته­های مقاله مولفه­های سبک زندگی یکپارچه جهادی و ولائی‌بودن، بیش‌ترین تأثیر را در شکل‌گیری سایر مؤلفه‌ها دارند ضمن اینکه بر یکدیگر تأثیرات متقابل دارند. در سطح بعدی مولفه تشکیلاتی‌بودن و سپس به‌ترتیب مؤلفه‌های خصائص اخلاقی و پاسخ‌گوئی به نیازهای انقلاب و کشور (در یک سطح) و مردمی‌بودن، اثرگذارترین مؤلفه‌ها هستند. علم‌مداری، تأثیرپذیرترین مؤلفه در فرهنگ‌جهادی این سازمان‌هاست که البته به‌معنای کم‌اثر‌بودن آن در فرآیند حصول اهداف در سازمان، نیست.

کلیدواژه‌ها


  • ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمود رضا، (1390). تحلیل‌محتوای کیفی، عیار پژوهش در علوم انسانی، دوره 3(6)، 44-15.
  • براری، مرضیه؛ مطهری اصل، مرضیه؛ رضوی خراسانی، سید جمال، (1391). بررسی تأثیر عضویت در سازمان‌های مردم‌نهاد بر پایگاه اجتماعی-اقتصادی زنان سرپرست خانوار، جامعه‌شناسی زنان، دوره 3(1)، 176-153.
  • جهانگیری، جهانگیر؛ شکری‌زاده، طاهره، (1389). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمان‌های غیردولتی زنان از دیدگاه اعضاء در شهر شیراز، زن و جامعه، دوره 1(3)، 120-105.
  • جاوید، محمدجواد؛ شهریاری‌افشار، صفیه؛ سوری، عباس، (1396). نقش سازمان‌های غیردولتی در ارتقای حقوق بشر: مطالعه موردی فدراسیون بین‌المللی برنامه‌ریزی خانواده در پیشگیری از ایدز، حقوق‌پزشکی، دوره 11(40)، 29-9.
  • حسینی، مهدی؛ موغلی، علیرضا؛ سرلک، محمدعلی؛ دلجو، غلامحسین، (1395). طراحی مدل سازمان جهادی، مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 3(15)، 26-7.
  • حسینی، میرزاحسن، (1389). تأثیر استراتژی‌های سازمان‌های غیردولتی در ایجاد و ارتقا سرمایه اجتماعی، مطالعات مدیریت انتظامی، دوره 5(1)، 100-82.
  • خصاف‌مفرد، حسین؛ باقری نصرآبادی، محسن، (1395). الگوی فرهنگ‌سازمانی مطلوب با رویکرد جهادی؛ (موردمطالعه: دفاع مقدس)، مدیریت فرهنگ‌سازمانی، دوره 14(1)، 46-27.
  • دانایی‌فرد، حسن؛ باقری‌کنی، مصباح‌الهدی؛ حجازی‌فر، سعید، (1394). شناسایی مؤلفه‌های سازمان‌های فضیلت‌محور و جهادی؛ موردپژوهش: کمیته انقلاب اسلامی و جهادسازندگی، مدیریت اسلامی، دوره 23(12)، 72-45.
  • سلطانی، محمدرضا، (1391). تحلیل وضعیت و طراحی الگوی مطلوب فرهنگ‌سازمانی یکی از سازمان‌های نیروهای مسلح مبتنی بر مبانی دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی، مدیریت اسلامی، دوره 24(3)، 122-91.
  • صادقی‌گوغری، علی، (1388). شناخت فرهنگ‌سازمانی بر اساس طبقه‌بندی ریچارد آل دفت، میثاق مدیران، دوره 88(4)، 71-68.
  • فرهی، علی؛ سنجقی، محمدابراهیم؛ سلطانی، محمدرضا؛ محمدیان، یدالله، (1395). طراحی الگوی فرهنگ جهادی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دوره 8(2)، 84-53.
  • لطیفی، میثم؛ سعدآبادی، حسن، (1393). پژوهشی پدیدارشناسانه برای فهم جوهره مدیریت جهادی، راهبرد فرهنگ، دوره 32(28)، 122-91.
  • لطیفی، میثم؛ هاشمی‌گلپایگانی، سید محمدحسین؛ یخچالی، مصطفی، (1395). شناسایی و توصیف مؤلفه‌های سازمان‌های جهادی، مدیریت اسلامی، دوره 24(2)، 165-135.
  • مرتضوی، مهدی؛ زارع‌پور نصیرآبادی، فضل‌اله، (1391). فرهنگ‌سازمانی جهادی؛ عامل کلیدی مدیریت جهادی، مهندسی رهنگی، دوره 12(71)، 114-100.
  • محمدعلی زاده، اکبر؛ زارع، ساسان، (1394). الگوی «عمل جهادی» از دیدگاه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، مدیریت اسلامی، دوره 23(3)، 70-47.
  • قرآن کریم.
  • الوانی، مهدی، (1379). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی، تهران: سمت.
  • اصلی‌پور، حسین، (1395). درآمدی بر نظریه مدیریت جهادی، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
  • امید، مهدیه، (1392). فرهنگ‌سازمانی، مفاهیم، الگوها، ابزارها، تهران: مهربان نشر.
  • اصغرپور، محمدجواد، (1382). تصمیم‌گیری گروهی و نظریه بازی‌ها با نگرش تحقیق در عملیات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • آذر، عادل؛ فرزانه، خسروانی؛ جلالی، رضا، (1392). تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مسئله)، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
  • جعفری، سیداصغر؛ متقی، ابراهیم؛ حسینخانی، نوراله؛ قربانی، سعید؛ لطفی‌مرزناکی، رحمان، (1395). درآمدی بر دفاع در اندیشه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تهران: دفاع.
  • جعفری، سیداصغر، (1392). دیپلماسی دفاعی در اندیشه‌های امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
  • حسینخانی، نوراله، (1392). مبانی نظری اندیشه‌های دفاعی امام خامنه‌ای (مدظله)، تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
  • راغب اصفهانی، (1362). المفردات فی غریب القرآن، ترجمه سید غلامرضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی.
  • شاین، ادگار، (1383). فرهنگ‌سازمانی، ترجمه محمدابراهیم محجوب، تهران: سازمان فرهنگی فرا.
  • عباس‌زاده، حمید، (1390). مدیریت در سازمان‌های مردم‌نهاد، قم: گنج عرفان.
  • عبداللهی، محمد، (1387). زنان در عرصه عمومی، تهران: جامعه شناسان.
  • علی‌احمدی، علی‌رضا، (1383). شناخت و مدیریت فرهنگ‌سازمانی (رویکردهای نوین و بومی)، تهران: تولید دانش.
  • گلشن‌پژوه، محمودرضا، (1381). راهنمای سازمان‌های غیردولتی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  • مطهری، مرتضی، (1369). فطرت، تهران: صدرا.
  • مطهری، مرتضی، (1368). جهاد، قم: صدرا.
  • مقیمی، سید محمد، (1383). کارآفرینی در نهادهای جامعه‌مدنی، تهران: دانشگاه تهران.
  • نوری‌همدانی، حسین، (1367). جهاد، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • رستمی، مریم، (1394). شناسایی و تبیین ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت جهادی در حوزه فرهنگ از منظر امام‌علی (ع)، کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شاهد.
  • متولی، حمیدرضا، (1393). طراحی الگوی فرهنگ کار جهادی مبتنی بر تجربه دفاع مقدس، کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع).
  • یخچالی، مصطفی، (1394). شناسایی و توصیف الگوی سازمان جهادی در بخش صنعت، کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع).
  • حسینی خامنه‌ای، سیدعلی. (1396، تیر 1). khamenei.ir 
  • Belias, D., Koustelios, A., Vairaktarakis, G., & Sdrolias, L. (2015). Organizational culture and job satisfaction of Greek banking institutions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 175, 314-323.
  • Cherry, A. A. (2000). Testing the effects of social accounting information on desision making and attitudes: A laboratory experiment, University of California-Los Angeles.
  • Hopkins W. E. (2001). Diversity and organizational applreformance, Routledge, NY.
  • Hsieh, Hsiu-Fang and Sarah E.Shannon, (2005),.Tree Approaches to Qualitative Content Analysis, Qualitative Health Research, November 2005.
  • Iljins, J., Skvarciany, V., & Gaile-Sarkane, E. (2015). Impact of organizational culture on organizational climate during the process of change. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 213, 944-950.
  • Kao, C. Y., Tsaur, S. H., & Wu, T. C. E. (2016). Organizational culture on customer delight in the hospitality industry. International Journal of Hospitality Management, 56, 98-108.
  • Mandal, A. & Deshmukh, S. (1994). Vendor selection using interpretive structural modeling (ISM). International Journal of Operations & Production Management, 14(6): 52-59.
  • Mayring, Philipp, (2000),.Qualitative Content Analysis., Qualitative Social Research, Volume 1. No 2.
  • Martin E. Smith, (2003), Changing an organisation’s culture: correlates of success and failure, Leadership & Organization Development Journal, Vol. 24 Iss 5 pp. 249 – 261.
  • Richmond, B. J., Laurie, M. & Quarter, J. (2008). Social Accounting for Nonprofits-Two Models. Nonprofit Management & Leadership, 13(4): 308-324.