بررسی تجارب جهانی در زمینه مقاوم‎سازی اقتصادی در صنعت نفت و گاز

نویسندگان

1 دانشجوی دوره نوزدهم دکتری راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی (نویسنده مسئول)

2 معاونت فناوری و مهندسی وزارت نفت

3 استاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه امام حسین (ع)

4 دانشیار دانشکده کار آفرینی دانشگاه تهران

5 پژوهشگر وزارت نفت

چکیده

هدف از مقاوم سازی اقتصاد دستیابی به اقتصادی است که متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون‌زا و برون‌گرا، پویا و پیشرو باشد. هدف اصلی از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی (ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله العالی)) همین مفهوم مقاوم سازی اقتصاد است. یکی از مهمترین زیرساختهای اقتصادی کشور ایران، صنعت نفت و گاز است که جهت اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی در آن لازم است تا تجارب سایر کشورها در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به پیچیدگی هسته فعالیت‌های صنعت نفت و گاز و اثرگذاری عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فناورانه بر آن، جهت بررسی جنبه‎های متنوع در ساختار و عملکرد صنعت نفت و گاز، از رویکردی جامع‎نگر یعنی مبانی نظام نوآوری و مطالعه تطبیقی استفاده شده است. در این راستا برنامه ها و اقدامات دو کشور منتخب نروژ و نیجریه مورد بررسی قرار گرفت و ساختارها و کارکردهای هر کدام از کشورها که با هر بند اقتصاد مقاومتی تطابق داشت ارائه گردیده است. نتایج این تحقیق می‌تواند به عنوان مبنایی جهت تدوین راهبردهای اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • ابراهیم‌زاده، عیسی، اسکندریثانی، محمد، رمضان‌پور، صغری، (1395)، راهبرد تعدیل فقر در محلات شهری با رویکرد اقتصاد مقاومتی مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران، جغرافیا و توسعه، شماره 44.
  • اختری، عباسعلی، (1392)، اقتصاد مقاومتی، زمینه‎ها و راهکارها، مؤسسه امیرکبیر.
  • انصاری، عبدالله، (1395)، پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در آموزش‌وپرورش؛ برنامه اقدام، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال نوزدهم، شماره 7.
  • پارسا، حجت، هادیان، ابراهیم، صمدی، علیحسین، زیبایی، منصور، (1394)، بررسی تأثیر راهبردهای مختلف در مدیریت درآمدهای نفتی بر عملکرد اقتصاد کلان در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، سال چهارم، شماره 15 ، صفحات 107-131.
  • پیغامی، عادل، سمیعی‌نصب، مصطفی و سلیمانی، یاسر، (1394)، جستارهایی در اقتصاد مقاومتی – مقاوم‌سازی اقتصادی در ادبیات متعارف؛ مبادی علمی و نظری، جلد اول: تاب‌آوری و آسیب‌پذیری، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
  • تبیین عملکرد صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کشورهای منطقه طی دوره زمانی سند چشم‌انداز، 1382-1391، (1391)، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  • تکلیف، عاطفه، (1391)، صنعت نفت و گاز به زبان غیر فنی، شرکت ملی نفت ایران، مدیریت پژوهش و فناوری.
  • حسین پور، داوود، رضائی منش، بهروز، محمدی سیاهبومی، حمیدرضا، (1395)، رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصاد مقاومتی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و چهارم، شماره 79.
  • دری نوگورانی، حسین، صالح اصفهانی، اصغر، (1392)، اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران، انتشارات ناجی نشر.
  • ردادی، علی، نجفی فراشاه، سیدعلی محمد، آذرفر، امیر (1395)، الگوسازی روابط ساختاری و پیش‌نیازی مفاهیم سازنده اقتصاد مقاومتی با (ISM) استفاده از رویکرد ساختاری- تفسیری، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال نوزدهم، شماره 7.
  • سلیمانی، یاسر، پیغامی، عادل، (1395)، مؤلفه‌های الگوی مقاوم‌سازی اقتصادی- اجتماعی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری)، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال نوزدهم، شماره 71.
  • سیف، الله‎مراد، قادرپناه، فریبرز، شیخ، علیرضا، بهدادفر، محمدرسول، یوسفی، مجید، علی‌یاری، فرشاد، کمالی، روزبه، موسوی‌نژاد، سید مقدم، (1393)، نقشه راه پیاده‎سازی سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • سیفلو، سجاد، (1395)، طراحی الگوی بانکداری مقاومتی، مطالعه موردی بانک نیازهای اساسی، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، شماره 64.
  • شعبانی، احمد، نخلی، سیدرضا، (1393)، مبانی، الزامات، و نقشه راه اقتصاد مقاومتی، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • صادقی، حسین، داوودی، بهبود، (1384)، صندوق ذخیره توسعه و عمران ملی، مجله اقتصادی، دوره 5، شماره 51 و 52.
  • عزتی، مرتضی، سلمانی، یونس، (1394)، برآورد اثر تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم، شماره 67.
  • قلیپور، رحمت‌اله، مشایخی، بیتا، ناصری، امین، (1395)، حاکمیت شرکتی در بخش عمومی و نقش آن در اقتصاد مقاومتی، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال چهارم، شماره 14.
  • کمالی، روزبه، سیف، اله مراد، احمدیان، محمد، (1395)، تصویر‌سازی الگوی اقتصاد مقاومتی در صنعت برق ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 88.
  • میرمعزی، سیدحسین، (1392)، اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن (با تأکید بردیدگاه مقام معظم رهبری)، مجله اقتصاد اسلامی.
  • Africa, C, (2010), Nigeria Shakes Up The Oil And Gas Industry. Corporate Africa.
  • Aigboduwa, & Oisamoje, M, (2013), Promoting Small And Medium Enterprises In The Nigerian Oil And Gas Industry, European Scientific Journal, 244-261.
  • Carlsson, B, Jacobsson, S , Holmén, M, and Rickne, A, (2002), Innovation Systems: Analytical and Methodological Issues, Research Policy, 31(2): 233-245.
  • Carlsson, B., and Jacobsson, S., (2004), Dynamics of Innovation Systems. Policy-Making in a complex and nondeterministic world, Paper presented at the, International Workshop on Functions of Innovation Systems, at the University of Utrecht, 23-24 June 2004.
  • Engen, O. H, (2007), The development of the Norwegian Petroleum Innovation System: A historical overview, Centre for Technology, Innovation Culture (TIK), University of Oslo
  • Finance, M. O, (2012), The Management of the Government Pension Fund in 2012, Norwegian Ministry of Finance
  • Gylfason, T. (2002), Natural resources and economic growth: what is the connection?. In Fostering Sustainable Growth in Ukraine (pp. 48-66). Physica-Verlag HD.
  • Horvath P, Herter NR. Benchmarking: Vergleichmit den Besten der Besten (Benchmarking: comparison with the best of the best). Controlling 1992;4:4–11.
  • Jacobsson, S. and Johnson, A., (2000), The diffusion of renewable energy technology: An analytical framework and key issues for research, Energy Policy, 28(9): 625-640.
  • Krugman, P. (1987), The Narrow Moving Band, the Dutch Disease, and the Competitive Consequences of Mrs. Thatcher., Journal of Development Economics, 27(1-2):41-55.
  • Lane, P. and Tornel, A. (1999), The Veracity Effect., American Economic Review, 89(1), 22-46.
  • Llidare, W, (2008), An Appraisal of Oil and Gas Indystry Reform and Institutional Restructuring in Nigeria, International Association of Energy Economics.
  • Lundvall, B.-Å. (1992), National Systems of Innovation. Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning. Pinter Publishers, London.
  • Matsuyama, K. (1992), Agricultural productivity, comparative advantage, and economic growth, Journal of Economic Theory, 58(2):317-334.
  • Madueke, D, (2012), Developments In The Nigerian Oil And Gas Industry, Investment Opportunities, World Bank/IMF Meeting. Tokyo: World Bank.
  • Mikkelsen, A., Jøsendal, K., & Steineke, J, (2003), Innovations in upstream oil and gas: the Norwegian experience, International Conference of Innovation in Energy Technologies, Washington D.C.
  • Mikkelsen, A., Jøsendal, K., & Steineke, J, (2005), Tip Focus Group On Energy Innovation System Country Report Upstream Oil And Gas In Norway, Oslo: Norwegian Research Council.
  • Ministry of Petroleum and Energy, (2012), The Norwegian Petroleum Sector, Oslo: TRYKKSAK FRA.
  • Nelson, R., (1993), National Innovation Systems: A Comparative Study, Oxford: Oxford University Press.
  • Nwa Ohiaeri, I, C.Eng, FNSChE, & FIChemE, (2012), Petrochemicals Strategy For Nigeria, Presented at the NSChE/MAN Petrochemicals Workshop, Lagos: PKA Energy Limited.
  • Oyejide, T, & Adewuyi, A, (2011), Enhancing linkages of oil and gas industry in the Nigerian economy, Making the Most of Commodities Programme (MMCP).
  • Ozigbo, N, (2008), Technological Capacity Building in the Nigeria’s Oil and Gas Industry, Annual International Information Management Association, San Diego.
  • The Researh Council of Norway, (2010), Work Programme for the PETROMAKS programme, The Researh Council of Norway.
  • UNDP, & World Bank, (2004), Strategic Gas Plan for Nigeria, Joint UNDP/World Bank Energy Sector Management Assistance Programme
مطالعات راهبردی بسیج
دوره 20، شماره 74
728
فروردین 1396
صفحه 29-60

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار