شناسایی عوامل موثر بر نوسانات بازار ارز با استفاده از تحلیل مضمونی و تکنیک MICMAC

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 (نویسنده مسئول)، دانشجوی دکتری دانشگاه امام صادق (ع) تهران، ایران

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران

چکیده

سوال اصلی(یا هدف اصلی): با توجه به وابستگی قسمت عمده درآمدهای کشور به صادرات نفتی و غیر نفتی اعم از فروش نفت خام، فرآورده های نفتی، محصولات پتروشیمی، معادن و فلزات و در مقابل حجم واردات کشور اعم از مواد اولیه، کالای سرمایه ای، کالای واسطه ای و همچنین محصول نهایی، ارز از اهمیت ویژه ای در اقتصاد ملی و تولید کالا و خدمات در کشور برخوردار است. اما نوسانات سالیان اخیر تولید در کشور را با ریسک‌های فراوانی رو به رو کرده است.
هدف از انجام این پژوهش آن است که عوامل موثر بر بازار ارز و نوسانات آن شناسایی شده و با دسته‌بندی آن‌ها معلوم شود برای کاهش نوسانات بازار ارز چه عواملی باید مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرند.
روش پژوهش: بدین منظور با انجام مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با متخصصان عرصه تولید و اقتصاد ارزی داده‌های لازم گردآوری شده و با کمک تحلیل مضمونی مهم‌ترین عناصر موثر در بازار ارز شناسایی گردیدند. سپس با کمک تحلیل MICMAC عوامل شناسایی شده حسب اثرگذاری و اثرپذیری دسته‌بندی شدند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهند که به غیر از عامل تحریم که بر روی دیگر عوامل بسیار اثرگذار است اما از دیگران اثری نمی‌پذیرد، «منابع ارزی»، «فضای روانی حاکم بر بازار ارز» و «کفایت مدیریتی بانک مرکزی» بیشترین اثرگذاری و اثرپذیری را از عوامل ده‌گانه دارند. در نهایت نقشه اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم و گراف روابط میان عوامل شناسایی شده ارایه شده است

کلیدواژه‌ها


  • بختیاری, حمید ؛ نقدی، یزدان (1394) بررسی اثر کسری بودجه بر نوسانات ارزی در اقتصاد ایران، دانش حسابرسی : 153-176.
  • شجری, هوشنگ ؛ نصراللهی، خدیجه (1377) تغییر ساختار بازار سرمایه و بحران مالی کشورهای جنوب شرقی آسیا."، پژوهشنامه بازرگانی
  • فخرایی, سیدعنایت اله ؛ احمدی، حمیده (1390) بررسی عوامل موثر بر نوسانات درآمدهای ارزی صادرات غیرنفتی ایران، اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی) 123-149.
  • کازرونی, علیرضا, حسن نژاد دانشمند، الناز؛ منیعی، امید(1393) بررسی اثر نوسانات ارزی بر الگوی صادراتی ایران (رهیافت غیر خطی، مارکف سویچینگ)،  مطالعات اقتصادی کاربردی ایران (مطالعات اقتصادی کاربردی: 219-246.
  • مطهری, محب اله, لطفعلی پور، محمدرضا؛ احمدی شادمهری محمدطاهر (1394) ارائه یک الگوی هشدار پیش از وقوع نوسانات ارزی در بازار ارز ایران: روش مارکوف سوئیچینگ گارچ.، نظریه های کاربردی اقتصاد 71-92.
  • نجارزاده, رضا, آقایی خوندابی مجید؛ رضایی پور محمد (1388) بررسی تاثیر نوسانات شوک های ارزی و قیمتی بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رهیافت خودرگرسیون برداری، پژوهش های رشد و توسعه پایدار (پژوهشهای اقتصادی) 147-175.
  • نظربلند, غلامرضا (1379) مدیریت خلاق رویارویی با نوسانات ارزی." مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان 11, no. 1-2 : 79-100.
  • زمانی فراهانی, مجتبی(1372) . پول، ارز و بانکداری. چاپ 2. تهران.
  • میشکین, فردریک(1390) اقتصاد پول، بانکداری و بازارهای مالی، ترجمه احمد شعبانی. تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام
  • عادلی, محمدحسین. (1371) نرخ ارز و اصلاحات اقتصادی. تهران: موسسه تحقیقات پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
  • کاویانی, زهرا, عبداللهی، محمدرضا(1399) . اظهارنظر کارشناسی درباره: »طرح تخصیص ارز با نرخ ترجیحی به کاالهای اساسی«. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  • مقام معظم رهبری. (1391, 06 02). بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت.
  • Braun, Virginia; Clarke, Victoria (2006) Using thematic analysis in psychology., Qualitative Research in Psychology 3, no. 2: 77–101.
  • Kevern, Jennifer; Webb, Christine (2001) Focus groups as a tool for critical social research in nurse education, Nurse Education Today, 2001: 323-333.
  • Sonar, Harshad, Vivek Khanzode, and Milind Akarte. "Investigating additive manufacturing implementation factors using integrated ISM-MICMAC approach." Rapid Prototyping Journal, 2020.
  • Godet, Michel (1994). From anticipation to Action. United Nations Educational,Scientific and Cultural Organization.
  • Godet, Michel (2006) Creating Futures. France: Economica Ltd.
  • Godet, Michel; Durance, Philippe (2011) Strategic Foresight. UNESCO Publishing.
  • Bank for International Settlements. (2016). Triennial Central Bank Survey of foreign exchange and OTC derivatives markets in 2016. Basel, Switzerland: Bank for International Settlements.