1
(نویسنده مسئول) عضو هیات علمی پژوهشی دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
2
استادیار دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
سازمان های داوطلبانه فرهنگی، نقش مهمی در مدیریت فرهنگی اجتماع دارند و به علت ماهیت منحصر به فرد خود، در برخی امور که بخش دولتی و بخش خصوصی امکان توفیق چندانی ندارند، با ورودی تاثیرگذار، نقش خاص خود را ایفا می کنند؛ از سوی دیگر اداره اینگونه سازمان ها، تفاوت های چشم گیری با مدیریت سازمان های انتفاعی دارد و نمی توان برای موفقیت آنها، الگوهای بخش انتفاعی را تجویز کرد. یکی از بهترین راه های فهم شاخص ها در خط مشی گذاری فرهنگی، مطالعه سازمان های موفق و مطلوب در زمینه فرهنگی است تا خط مشی گذاران بتوانند با استفاده از مدل سازی صورت گرفته از سازمان های مطلوب فرهنگی، به گستره جدیدتر و دقیق تر از شاخص های بهبودیافته فرهنگی دست یابند. پژوهش حاضر در تکمیل حلقه شناسایی الگوهای موفق سازمان های فرهنگی در ایران و با استفاده از استراتژی تئوری پردازی داده بنیاد، با مصاحبه با 8 نفر از اعضای «موسسه فرهنگی انوارالزهراسلام الله علیها همدان» که سابقه حضور مستمر در این موسسه داشته اند، انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که «جهان بینی حرکت آفرین» به عنوان مقوله علی؛ در کنار «جدیت انگیزه بالا و تعهدکاری» به عنوان مقوله محوری؛ در کنار «صمیمیت، همدلی و فرهنگ مولد سازمانی» به عنوان بستر حاکم؛ در کنار «ظرفیت های بالقوه مادی و معنوی کم هزینه» به عنوان شرایط مداخله گر؛ در کنار «اهتمام به برنامه ریزی و کیفیت محوری» به عنوان کنش ها و تعاملات؛ منتج به «موفقیت سازمان داوطلبانه فرهنگی» به عنوان پیامد شد.
استروس، آنسلم و کوربین، جولیت(1385) اصول روش تحقیق کیفی نظریه مبنایی، رویه ها و شیوه ها ترجمۀ بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
حبیب‌پور گتابی، کرم(1398). الگوی رابطه بین دولت و سازمانهای غیردولتی در سیاست‌گذاری اجتماعی ایران، جامعه شناسی نهاد های اجتماعی، شماره 13، صص 231 تا 255
حدادی, علیرضا, امامیان, سیدمحمدصادق, زمانیان, مرتضی. (1399). مأموریت راهبردی جنبش اجتماعی بسیج دانشجویی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. دوفصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی, 8(2), 324-369.
خیری، بهرام؛ نائیجی، محمد جواد؛ عباسعلی زاده، منصوره(1388). هوش فرهنگی و رابطه آن با ویژگی های کارآفرینانه مدیران سازمان های غیردولتی در ایران، مدیریت بازاریابی، شماره 7، صص 99 تا 114
دانایی فرد حسن(1384) تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی؛ استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیادی، ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، سال دوازدهم، شماره 11
دانایی فرد حسن، الوانی سید مهدی، آذر عادل(1383) روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار
دانایی فرد، حسن؛ رهبر کلیشمی، احسان(1389). راهکارهای تحول فرهنگی در سازمان های ایمان محور، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره23
درزی نیا، مهدی و امیری، زهرا(1385) بررسی نقش و جایگاه سازمان های مردم نهاد در توسعه روستا، تهران
زاهدی مازندرانی، محمد جواد(1388) نقش سازمان های غیردولتی در توسعه پایدار، تهران: مازیار
سازمان ملی جوانان(1384) تشکلهای غیر دولتی، تهران، http://www.javanan.ir
سبحانی متین, علی, گنجعلی, اسداله, لطیفی, میثم. (1400). طراحی سابقه موفقیت مدیران بخش نهادی (موردمطالعه: امام جماعت مسجد). پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی, 12(3)
سعیدی، علی اصغر(1388) رابطه دولت و سازمان های غیر دولتی زنان در ایران(جستجوی یک همکاری بهینه)، زن در توسعه و سیاست
سعیدی، محمدرضا(1381) موانع رشد وگسترش سازمانهای غیردولتی در ایران، رساله دکتری دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
سیدباقری, سید کاظم, طالبی‌چاهوکی, محمدجواد. (1399). نقش تعاون سیاسی-اجتماعی در رویارویی با بحران‌های اجتماعی از منظر اخلاقی. فصلنامه علمی مطالعات قدرت نرم, 10(شماره 1), 241-274. doi:
طریقی، علی؛ آزادی، کیهان؛ خردیار، سینا(1399). ارائه الگوی فرهنگ‌سازمانی مؤثر بر کنترل‌های داخلی سازمانهای غیرانتفاعی بخش عمومی ایران با رویکرد تئوری داده بنیاد، دانش حسابرسی، شماره 80، صص 281 تا 314
عابدی جعفری، حسن؛ جعفری، محمد صابر؛ شبیری، نسیبه سادات؛ فخریان نجفی کاشانی، منا؛ شمس، راحیل؛ عرب، نگار(1384). طراحی مدل مطلوب کارکرد و مدیریت مساجد به عنوان یک سازمان داوطلبانه مذهبی، مصباح، شماره 60، صص 73 تا 126
عابدی(1388) طراحی مدل مطلوب کارکرد و مدیریت مساجد به عنوان یک سازمان داوطلبانه مذهبی، پادنگ، سال ششم، شماره 59
علائی، سوسن(1393). بررسی وضعیت مدیریت و ساماندهی سازمانهای غیردولتی(NGOs) فرهنگی ایران، پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 17، صص 83 تا 102
قلیجایی، لیلا(1390). نقش سازمان های غیر دولتی در مشارکت اجتماعی، پژوهشنامه، شماره 73، صص131 تا 146
قنبری، وحید؛ لطیفی، میثم؛ اسلامبولچی، علیرضا؛ اصغری صارم، علی(1399). شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری اخلاقی در سازمانهای مردم نهاد و داوطلبانه، پژوهش نامه مدیریت تحول، شماره 23، صص 119 تا 144
گلشن پژوه، محمود رضا(1386) راهنمای سازمانهای غیر دولتی، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران
محمدی، محمد(1383) سازمانهای غیردولتی (NGOs): تعاریف و طبقه بندی ها، فصلنامه مطالعات مدیریت. شماره 42- 41 . دانشگاه علامه طباطبایی
مرکز آمار ایران(1385) سرشماری سازمانهای غیر دولتی در ایران در سال 1383. sci.org.i
محمدی، مصطفی؛ عبدالملکی، هادی(1389). درآمدی بر شیوه های ارتباط عاطفی و هوشمندانه در سازمانهای داوطلبانه، مطالعات راهبردی بسیج، شماره 48، صص 121 تا 136
میرزایی اهرنجانی، حسن؛ مقیمی، سید محمد(1382). ارایه الگوی مطلوب سازمانی برای سازمان های غیردولتی ایران با استفاده از رویکرد کارآفرینی، دانش مدیریت، شماره 62 ، صص 101 تا 138
مهدوی کنی، محمد سعید(1387) دین و سبک زندگی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)
نمازی، باقر(1381) بررسی وضعیت تشکل های مردمی داوطلب در جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سازمان شهرداری های کشور
وزارت کشور(1390) اساسنامه تشکل های داوطلبانه مصوب، سایت وزارت کشور
Charmaz, K., & Bryant,( ٢٠٠8), A. Grounded Theory. In L. M. Given, The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods (pp. ٣٧٤-٣٧٧). California: Sage Publication
Corbin, J. M., & Strauss, A. L. (١٩٩٨), Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory. SAGE
Creswell, J. W. (٢٠٠٣), Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches.Sage
Glaser, B. G. (١٩٧٨), Theoretical sensitivity: advances in the methodology of grounded theory. Sociology Press
Kang, C., Huh, S., Cho, S., & Auh, E. Y. (2015). Turnover and retention in nonprofit employment: The Koreancollege graduates' experience. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 44(4), 641–664.
Lewis David(2001), NGOs and management: searching for new models or reinventing the wheel, center for civil society in London of economics,
Mondal, A. (2000), Social capital formation: The role of NGO rural development programs in Bangladesh. Policyscience. Vo.33.
Nencini, A., Romaioli, D., & Meneghini, A. M. (2016). Volunteer motivation and organizational climate: Factors that promote satisfaction and sustained volunteerism in NPOs. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 27(2),618-639.
Smith, S. L., & Grove, C. J. (2017). Bittersweet and Paradoxical: Disaster Response Volunteering with the American Red Cross. Nonprofit Management and Leadership, 27(3), 353-369
Streeten, Paul(1997). “Nongovernmental organization and development”, the annals of the American Academy of political & social science. Vol. 554.
Walk, M., Zhang, R., & Littlepage, L. (2019). “Don't you want to stay?” the impact of training and recognition ashuman resource practices on volunteer turnover. Nonprofit Management and Leadership, 29(4), 509–527.
)