1
دانشجوی دکتری رشته مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی، گرایش آینده پژوهی، دانشگاه شاهد
2
استاد تمام گروه علوم سیاسی ، دانشگاه شاهد (نویسنده مسئول)
چکیده
جمهوری اسلامی ایران به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی نقش مهمی در معادلات قدرت در منطقه غرب آسیا دارد و برای ایجاد نظم مطلوب خود تلاش می‌کند. این در حالی است که در غرب آسیا ساختارها و کارگزاران متعددی وجود دارند که در شکل‌دهی به نظام قدرت تأثیرگذارند. بنابراین تأثیر «ساختار نظام قدرت بین‌الملل» و «ساختار نظام قدرت منطقه» و کارگزاران فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای بر جایگاه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه غرب آسیا دارای اهمیت است. هدف پژوهش این است که با رویکرد آینده‌پژوهانه به این سؤال پاسخ دهد که سناریوهای پیش روی آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت غرب آسیا در افق 1410 کدامند؟ در این راستا از سناریونویسی به روش عدم‌قطعیت بحرانی استفاده شده است. استخراج پیش‌ران‌های تأثیرگذار بر آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت منطقه‌ای غرب آسیا و سپس سنجش آنها از طریق پرسش از خبرگان نشان می‌دهد که دو پیش‌ران «رابطه ایران و عربستان» و «میزان مداخلات آمریکا در غرب آسیا» از اهمیت و عدم-قطعیت بالاتری برخوردار هستند. بنابراین با استفاده از این دو عدم‌قطعیت سناریوهای مرتبط با آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت در غرب آسیا در افق 1410 ترسیم شده است.
حق پناه، جعفر و بیدالله خانی، آرش (1392)، جمهوری اسلامی ایران و الگوهای امنیتی آسیای جنوب غربی، فصلنامه علوم سیاسی، دوره 16 (63)، 146- 107.
دهشیری، محمدرضا و گلستان، مسلم (1395)،الگوی رفتاری قدرت‌های بزرگ در مدیریت بحران‌های بین‌المللی در نظام تک-چندقطبی، فصلنامه علوم سیاسی، دوره 11 (3)، 124- 79.
عیوضی، محمدرحیم و فلاح حسینی، مهسا (1396)، اسلام هراسی و سناریوهای پیش روی آن، نشریه مطالعات سیاسی جهان اسلام - دوره 6 (3)، 92- 75.
حافظ نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ اول، مشهد: انتشارات پاپلی.
ونت، الکساندر (1386)، نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: وزارت امور خارجه.
Csicsmann, L. & others (2017), “the MENA Region in Global Order: Actors, Contentious Issue and Integration Dynamics”, MENARA (4), 1- 23.
-Ehteshami, A. (2014), “Middle East Middle Powers: Regional Role, International Impact”, Uluslararasi Iliskiler, Volume 11 (42), 29- 49.
-EKŞİ, M. (2017), “Regional Hegemony Quests in the Middle East from the Balance of Power System to the Balance of Proxy Wars: Turkey as Balancing Power for the Iran - Saudi Rivalry”, Akademik Bakış, Volume 11 (21), 156- 133.
-Goll, E & others (2019), “Imagining Future(s) for the Middle East and North Africa”, MENARA Final Report, No.2. 2- 53.
-Holmquist, Erika and Rydqvist, John (2016), “The Future of Regional Security in the Middle East”, FOI-R-4267—SE, 1- 48...
-Kouskouvelis, I. (2017), “the MENA Region Power Competition and the Challenges to Security”, Conflict Zones, (2), 75- 92.
-LI, Sh. (2014), “A Perspective on the Current Situation in West Asia and North Africa”, Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (in Asia), Volume 8, (1), 31- 50.
-Salavatian, H. & others (2015), “Iran and Saudi Arabia: the dilemma of security, the balance of threat”, Journal of Scientific Research and Development, volume 2, (2), 141- 149.
-Sinkaya, B. (2016), “Introduction to Middle East Politics: Leading Factors, Actors and Dynamics”, ORSAM RESOURCE (1), 1- 33...
-Global Strategic Trend the Futures starts Today (2018), Ministry of Defense.
-I lecha, E. S. & others (2016), Re-conceptualizing orders in the Mena Region, the Analytical Framework of the Menara Project, Methodology and concept papers.
-Litvak, M. & others (2018), Iran in a Changing Strategic Environment, Institute for National Security Studies, Memorandum 173.
-Meddeb, H. & others (2017), Regional and Politics Religouse Diversity,Political Fragmentation and Geopolitical Tentions in the MENA Region, MENARA, No. 7, December.
-Soleri, E. & others (2016), Re-conceptualizing Orders in the MENA Region the Analytical Framework of the MENA Projet, Menara, No. 1.
میرحسینی, فرشته, عیوضی, محمدرحیم. (1398). سناریوهای پیش روی آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت منطقه‌ای غرب آسیا در افق 1410. مطالعات راهبردی بسیج, 22(83), 143-169.
MLA
فرشته میرحسینی; محمدرحیم عیوضی. "سناریوهای پیش روی آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت منطقه‌ای غرب آسیا در افق 1410". مطالعات راهبردی بسیج, 22, 83, 1398, 143-169.
HARVARD
میرحسینی, فرشته, عیوضی, محمدرحیم. (1398). 'سناریوهای پیش روی آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت منطقه‌ای غرب آسیا در افق 1410', مطالعات راهبردی بسیج, 22(83), pp. 143-169.
VANCOUVER
میرحسینی, فرشته, عیوضی, محمدرحیم. سناریوهای پیش روی آینده جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در نظام قدرت منطقه‌ای غرب آسیا در افق 1410. مطالعات راهبردی بسیج, 1398; 22(83): 143-169.
)