دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
نقش ساختار سیاسی در سیاستگذاری فرهنگ مقاومت
5
31
FA
عباس
مصلینژاد
دانشگاه تهران
mossalanejad@ut.ac.ir
رویکردهای مختلفی در تبیین نشانههای سیاستگذاری فرهنگ مقاومت در ایران ارائه شده است. برخی از تحلیلگران چنین رابطهای را بر اساس قالبهای تفکر جامعهشناسی پارسونزی تبیین نمودهاند. بر اساس چنین نگرشی، نهادهای مدرن به گونهای تدریجی جایگزین سازوکارهای کنش اجتماعی سنتی میشوند. نوسازی نه تنها زمینههای لازم برای تغییر در ساختار تولید اقتصادی را به وجود میآورد بلکه آثار و پیامدهای آن را میتوان در حوزه کنش گروههای اجتماعی نیز مورد ملاحظه قرار داد. درک شاخصها و نشانههای سیاستگذاری فرهنگ سیاسی مقاومت از این جهت اهمیت دارد که زمینههای لازم برای ایفای نقش سیاسی و راهبردی مؤثر در ایران را امکانپذیر میسازد. رویکرد پارسونزی به ساختار سیاسی ایران، بخشی از واقعیت اجتماعی و ساختاری را منعکس میکند. بر اساس چنین نگرشی، اثربخشی مستقیم و آشکار دین در سیاست که تا چند دهه پیش پدیدهای منسوخ یا رو به زوال تلقی میشد، در ربع آخر قرن بیستم، ابعاد تازهای پیدا کرده است. تا چندی پیش بسیاری از جامعهشناسان سیاسی و حکام بر آن بودند که نهادهای مذهبی و علمای دینی چندان اهمیتی از نظر سیاسی ندارند و میتوان آنها را نادیده گرفت. از آنجایی که مقاومت را میتوان انعکاس ظهور ادبیات اسلامی دانست، در این مقاله تلاش میشود تا رابطه بین فرهنگ دینی و همچنین سیاستگذاری فرهنگ مقاومت در ایران مورد بررسی قرار گیرد. بهرهگیری از رهیافت پارسونز و همچنین درک واقعیتهای جامعهشناسی تفهمی ماکس وبر میتواند زمینههای لازم برای تبیین چنین فرایندی را فراهم سازد. سیاستگذاری فرهنگ مقاومت در ایران، از این نظر اهمیت دارد که میتوان رابطهای بین فرهنگ سیاسی، سیاست خارجی و نشانههایی از اسلام سیاسی در محیط منطقهای و بینالمللی را مشاهده نمود. نشانههای اصلی فرهنگ مقاومت را میتوان در مفاهیم و نشانههایی از جمله مبارزه با سلطه، خوداتکایی، پایداری، بازدارندگی، دفاع مؤثر و کنش نامتقارن در برابر تهدیدات دانست. در چنین فرایندی برای تبیین نشانههای فرهنگ مقاومت در ایران تلاش میشود تا از رهیافت کارکردگرایی در روند سیاستگذاری فرهنگی استفاده گردد.
فرهنگ سیاسی,مقاومت,اسلام سیاسی,سیاستگذاری فرهنگی,جامعهشناسی تفهمی
https://www.bsrq.ir/article_80391.html
https://www.bsrq.ir/article_80391_7a6b00f43ed201b1c11310acb9036dea.pdf
دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
ارائه مدلی برای انجام پژوهشهای بنیادی در حوزه مطالعات مدیریت اسلامی (مورد مطالعه: عدالت توزیعی در سازمان)
33
56
FA
سید علی اکبر
افجه
دانشگاه علامه طباطبایی ره
ab@ab.com
ولیالله
نقی پورفر
دانشگاه قم
محمود
جعفرپور
تهران- خیابان شهید رجایی- خیابان شهید عنایتی- کوچه مهر 6 (شهید محمود جعفری)- پلاک 51- واحد 4
mahmoudjafarpoor@yahoo.com
واقعیت آن است که در حال حاضر، نظریههای موجود علوم انسانی در حوزههایی همچون مدیریت، اگرچه مفید اما راهگشا نیستند و مبانی فلسفی آنها با فرهنگ جامعه اسلامی همخوانی و انطباق ندارد. از سوی دیگر، روش تحقیق کارآمدی نیز برای اکتشاف و استخراج نظریههای مدیریت از متون دینی، موجود نیست. بر این اساس، هدف اصلی در مقاله حاضر، ارائه مدلی برای انجام پژوهشهای بنیادی در حوزه مطالعات مدیریت اسلامی بوده است؛ ازاینرو ضمن نقد روشهای تحقیق موجود و تبیین مفهوم علم دینی و آشنایی با روششناسی علوم قرآنی، مدلی برای اجرای پژوهشهای بنیادی بهمنظور استخراج و احصای نظریههای علوم انسانی اسلامی ارائه شد. مدل ارائه شده مشتمل بر یازده گام بدین شرح بوده است: 1- مرور و تدبر در قرآن و شناسایی آیات مرتبط با موضوع پژوهش؛ 2- استخراج مضامین و پیامهای مرتبط از تفسیر قرآن؛ 3- استفاده از دو کدگذار برای اعتبارسنجی مضامین و پیامهای استخراج شده؛ 4- اعتبارسنجی مفاهیم استخراج شده بر اساس تفسیر المیزان؛ 5- تبیین نهایی مفاهیم شناساییشده؛ 6- کدگذاری مفاهیم (پیامها) استخراج شده؛ 7- استخراج مقولهها؛ 8- استخراج مقولههای اصلی؛ 9- تعیین روابط بین مقولات و ارائه مدل مفهومی اولیه؛ 10- اعتبارسنجی مدل بر اساس نظرات خبرگان و 11- آزمون مدل مفهومی نهایی پژوهش در محیط واقعی. همچنین برای ارائه مثالی از کاربرد مدل تبیین شده، مدل در حوزه عدالت توزیعی در سازمان بهکار گرفته شد و شاخصهای موردنظر از قرآن شناسایی و استخراج شد.
علم دینی,مطالعات مدیریت اسلامی,روششناسی علوم قرآنی,رویکرد استنباطی- اجتهادی
https://www.bsrq.ir/article_80392.html
https://www.bsrq.ir/article_80392_3483d72987002a69a3863d1ad1f7735f.pdf
دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
بررسی عملکرد پایگاه بسیج مساجد در اسلامیسازی فضای محله
57
86
FA
نوروز
هاشم زهی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق و مدیر مرکز پژوهش های اجتماعی کندوکاو
no_hashemzehi@yahoo.com
این مقاله عملکرد پایگاه بسیج مساجد در اسلامیسازی فضای محله در ایران را مورد بررسی قرار میدهد. ارزیابی عملکرد از منظر تعالیم اسلامی به جلوگیری از خطا و جلوگیری از ضایع شدن منابع و امکانات و پیشگیری از فساد و انتخاب احسن در برنامهریزیها و سیاستگذاریها کمک میکند. با رویکرد کارکردگرایی مؤلفههای عملکرد پایگاه بسیج مرکب از شاخصهای مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. این مطالعه با روشهای پیمایش و مشاهده انجام گرفت. حجم نمونه شامل۳۸۰ پایگاه، ۳۸۰ فضای محله، ۴۴۱۶ شهروند در ۱۰ استان و ۲۵ شهر ایران و ۲۰ نفر از کارشناسان بسیج محلات بودند که با روشهای مختلف نمونهگیری به دست آمد. پایگاه بسیج مساجد محلات، واحد اصلی تحلیل است. نتایج نشان میدهد، ارزیابی شهروندان از عملکرد پایگاه در اسلامیسازی فضای محله از سطح متوسط به بالا است. معدل میزان مذهبی بودن شهروندان، نمره ۴۴/۱۵ از ۲۰ میباشد. میانگین ارزیابی از میزان آسیبهای موجود در محله در ماه از نمره ۲۰، ۲۲/۵ به دست آمده است که در حد کم است. شدت همه نمادهای اسلامیساز از ۷۵% به بالا و میانگین حضور مردم در نماز جماعت محلهها ۱۰۲ نفر بوده است. متوسط رفتارهای اسلامی شهروندان در این محلهها، نمره ۳۳/۱۵ از ۲۰ میباشد. اغلب شهروندان، اجرایی شدن برنامههای پایگاه بسیج مسجد در اسلامیسازی را خوب ارزیابی کردهاند و به میزان برگزاری۱۰ برنامه از۲۰ برنامه بهطور متوسط نمرهای بالاتر از ۱۰ دادهاند.۷۸% از پایگاهها، میزان هماهنگی امام جماعت و پایگاه را از متوسط به بالا ارزیابی کردهاند.۸۱% از پایگاهها از متوسط به بالا با هیئتامنای مسجد تعامل داشتهاند. حدود ۸۲% از شهروندان گفتهاند فرمانده پایگاه در بین مردم «خیلی زیاد» یا «زیاد» یا «تا حدودی» مقبولیت دارد. ۷۷% از شهروندان گفتهاند بسیجیان پایگاه در بین مردم «خیلی زیاد» یا «زیاد» یا «تا حدودی» مقبولیت دارند. هرچه ارزیابی شهروندان از میزان اجرای برنامههای بسیج محلات مثبتتر میشود، گرایش مذهبی آنان نیز افزایش مییابد.
دینداری,اسلامیسازی,فضای محله,آسیب اجتماعی,بسیج مسجد,عملکرد پایگاه مقاومت,برنامه پایگاه مقاومت
https://www.bsrq.ir/article_80393.html
https://www.bsrq.ir/article_80393_43faaeec09b7ba4192e2d6dc856f9f37.pdf
دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
زمینههای جنگ نرم و نقشهای پیشگیرانه و مقابلهای بسیج
87
106
FA
محمد باقر
حبی
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
hobbi1385@gmail.com
مرتضی
مالمیر
mortezamf67@yahoo.com
زهرا
حبی
این تحقیق با هدف زمینههای جنگ نرم و نقشهای پیشگیرانه و مقابلهای بسیج نسبت به آن با تأکید بر مؤلفههای قدرت نرم شکل گرفت و به این سؤالها که زمینههای جنگ نرم چیست و نقش بسیج در پیشگیری و مقابله با جنگ نرم کدام است، میپردازد.این پژوهش از نوع زمینهای موردی میباشد و از فن دلفی استفاده شده است. حجم نمونه بر اساس جدول مرگان شامل ۲۳۲۵ نفر است و انتخاب نمونهها به صورت خوشهای چندمرحلهای انجام شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محققساختة ساختارمند است.دادههای این پژوهش پس از ورود به رایانه با نرمافزار آماری SPSS و آزمونهای آماری پارامتریک و غیرپارامتریک مناسب با سؤالات پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان میدهد که زمینههای جنگ نرم به ترتیب اهمیت، عبارتند از مشکلات و چالشهای:۱- اقتصادی ۲– روانشناختی ۳ –فرهنگی ۴- خانوادگی؛ نقشهای پیشگیرانه و مقابلهای بسیج نیز به ترتیب اهمیت، عبارتند از: ۱– توانمندسازی ۲– افزایش باورهای اعتقادی و معنوی ۳–بهکارگیری توان امنیتی و انتظامی.
جنگ نرم,قدرت نرم,مقابله و پیشگیری,بسیج
https://www.bsrq.ir/article_80394.html
https://www.bsrq.ir/article_80394_afe2e06627ce1e9cf4e449b8e39288c5.pdf
دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
راهبردهای مقابله اسلامی و ویژگیهای شخصیتی دانشجویان بسیجی و غیربسیجی
107
136
FA
اسماعیل
آزادی
دانشگاه شهید بهشتی
ab@ab.com
محمدرضا
متینی صدر
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
محمدرضا
نوری
دانشگاه جامع امام حسین
هما
صادقی وزین
دانشگاه شهید بهشتی
هدف از پژوهش حاضر، بررسی راهبردهای مقابله اسلامی و ویژگیهای شخصیتی در دانشجویان بسیجی (فعال و عادی) برای شناسایی وضعیت آنها و مقایسه با دانشجویان غیر عضو بود. جامعه آماری پژوهش شامل 392 نفر دانشجوی کارشناسی بسیجی (93 پسر و 137 دختر) و غیربسیجی (65 پسر و 97 دختر) از دانشگاههای دولتی شهر تهران بود که به شیوه نمونهگیری خوشهای تصادفی انتخاب شدند. آزمودنیها به پرسشنامههای راهبردهای مقابله اسلامی (ICSS) و ابعاد شخصیتی نئو (NEO-FFI) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل رگرسیون چند متغیره MANOVA،ANOVA و همبستگی پیرسون) استفاده شد. تحلیل دادهها نشان داد که میانگین راهبردهای مقابله اسلامی (شناختی، رفتاری و عاطفی) در دانشجویان بسیجی (فعال و عادی) به طور معناداری (001/0p<) بیشتر از دانشجویان غیربسیجی میباشد. همچنین میانگین ابعاد شخصیتی برونگرایی، تجربهپذیر بودن، توافقپذیری و مسئولیتپذیری دانشجویان بسیجی (فعال و عادی) در سطح معناداری (001/0p<) بیشتر از دانشجویان غیرعضو بود، اما میانگین روانرنجورخویی در دانشجویان عادی بیشتر از دانشجویان بسیجی بود (001/0p<). از سوی دیگر، بین راهبردهای مقابله مذهبی اسلامی با ابعاد شخصیت، همبستگی معناداری وجود داشت. همچنین نتایج درونگروهی نشان داد که وضعیت دانشجویان بسیجی (فعال و عادی) از لحاظ شخصیتی و مذهبی در شرایط مناسبی قرار دارند. نتایج این پژوهش میتواند در راستای شناسایی ابعاد شخصیتی و مذهبی دانشجویان بسیجی و نیز در انجام کارهای مشاورهای مرتبط با آنان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در شناسایی ابعاد شخصیتی و مذهبی آنان هنگام عضو شدن و در سایر موارد میتواند، ثمربخش باشد ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������EN-US; mso-fareast-language:EN-US;mso-bidi-language:FA'>بهکارگیری توان امنیتی و انتظامی.
راهبردهای مقابله اسلامی,ابعاد شخصیتی,دانشجویان بسیجی,دانشجویان عادی
https://www.bsrq.ir/article_80395.html
https://www.bsrq.ir/article_80395_5b77522b2994f4c9707b288ff4e899d0.pdf
دانشگاه جامع انقلاب اسلامی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
مطالعات راهبردی بسیج
1735-501X
17
62
2015
01
05
بررسی دیدگاه بسیجیان در مورد نقش بسیج محلات در ارتقای سطح علمی- فرهنگی اعضای بسیج
135
158
FA
صادق
حاجیزاده نداف
دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران
abc@ab.com
عفت سادات
مهدیزاده
دانشگاه علامه طباطبایی ره
mehdizade2008@yahoo.com
از مهمترین کارکردهایی که امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری برای بسیج مطرح فرمودهاند، میتوان به حضور بسیج در همه صحنهها، ازجمله صحنههای فرهنگی و علمی اشاره کرد. بسیجیان در کنار سایر نیازها، دارای نیازهای فرهنگی و علمی نیز میباشند و برای آنکه اعضای جامعه آمادگی لازم برای بسیجی شدن را داشته باشند (صرفنظر از سایر نیازهای آنان) باید نیازهای فرهنگی یا کمبودهای آنان و روشهای ارضای نیازها، عقاید، ارزشهای فرهنگی و علمی آنها را شناخت و زمینه برآورده شدن آن را فراهم کرد. برای دستیابی به این هدف باید به اهمیت نقش بسیج در ارتقای سطح علمی- فرهنگی اعضای خود توجه و در جهت آن برنامهریزی کرد. این مقاله پژوهشی با روش کمی (زمینهیابی) و ابزار پرسشنامه محقق ساخته، به دنبال بررسی دیدگاه بسیجیان در مورد نقش بسیج محلات در ارتقای سطح علمی- فرهنگی اعضای بسیج است. روایی پرسشنامه توسط روش روایی محتوایی و استفاده از نظر متخصصان تأیید و ضریب پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ ۸۹% برآورد شد. جامعه آماری این مطالعه را پایگاههای بسیج محلات (شامل فرماندهان ۳۵ نفر و اعضای بسیج محلات ۲هزار نفر) در سطح شهر مشهد تشکیل میدهند که از میان آنها بر اساس جدول مورگان تعداد ۳۲ نفر از فرماندهان پایگاه محلات و تعداد ۳۲۰ نفر از اعضای بسیج محلات بهصورت نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج بهدستآمده بیانگر این است که بسیج محلات در ارتقای سطح فرهنگی و علمی بسیجیان مؤثر هستند. اعضای بسیج تمایل بیشتری به همکاری در زمینههای فرهنگی تا زمینههای علمی نشان میدهند. از نظر پاسخگویان، راهاندازی و توسعه پایگاههای اطلاعرسانی و فضای مجازی ازجمله عوامل رشد علمی- آموزشی بسیجیان است. همچنین به ترتیب برگزاری نشستهای حلقه شجره طیبه صالحین، برگزاری نشستهای بصیرتی و کارگاههای آموزشی و در نهایت برگزاری یادواره شهدا و اردوهای راهیان نور در ارتقای سطح فرهنگی- تربیتی بسیجیان مؤثر است. کمبود امکانات و بودجه پایگاههای بسیج ازجمله عواملی است که مانع رشد علمی و فرهنگی بسیجیان میشود. نتیجه نهایی بیانگر این است که بسیج محلات در ارتقای سطح علمی و فرهنگی اعضای خود نقش مهمی دارد؛ بهعلاوه نقش بسیج محلات در زمینه فرهنگی و ارتقای آن، نسبت به زمینه علمی مؤثرتر به نظر میرسد.
نقش بسیج,بسیج محلات,ارتقای سطح علمی,ارتقای سطح فرهنگی
https://www.bsrq.ir/article_80396.html
https://www.bsrq.ir/article_80396_352da66952199ff661e5a71479e91ecc.pdf