با طلوع انقلاب اسلامی تقابل تاریخی حق و باطل معنای تمدنی به خود گرفت. انقلاب اسلامی در این مواجهه همهجانبه، متمسک به ظرفیتها و نهادهای انقلابی و تمدنساز شده است که در بستر تاریخ این انقلاب ظهور و رشد یافته اند. بعد از گذشت چند دهه از انقلاب اسلامی، ضرورت وحدت کارکردی و هماهنگی این ظرفیتهای تمدنساز هم در مواجهه با تمدن غرب و هم در جهت ساخت یک تمدن منسجم و خالی از التقاط و تعارضات فرهنگی تمدنی در بخشهای مختلف، هرچه بیشتر احساس میشود. لذا در این پژوهش در وهلهی اول ظرفیتها و نهادهای تمدنساز انقلاب اسلامی بواسطه روش نظریه پردازی داده بنیاد از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی احصاء و تحلیل کارکردی شدند. سپس ظرفیتهای تمدنی به دو نوع ظرفیتهای تمدنساز و ظرفیتهای وحدتبخش تقسیم شدند و براساس الگوی سه مرحلهای تمدن سازی(تفکر، فرهنگ، تمدن) الگوی نهایی وحدت کارکردی ظرفیتهای تمدنی انقلاب اسلامی ارائه شد. ظرفیتها و نهادهای تمدنساز شناخته شده شامل مسجد، حسینیه و هیأتها، حوزه علمیه، دانشگاه، خانواده، بسیج مردمی، اجتماعات دینی مردم مانند نماز جمعه، اربعین و غیره و همچنین ظرفیتهای وحدت آفرین شامل مواردی چون ولی فقیه، علم دینی، روحیه بسیجی و غیره میشود.